تحلیل و ارزیابی نقش کافه های خیابانی در کیفیت بخشی به فضاهای شهری (نمونه موردی: بلوار ارم شهر همدان)

کافه های خیابانی به عنوان فضاهای اجتماعی اقتصادی در شهرهای ایران به تدریج ظهور یافته اند و دارای پتانسیل قابل توجهی برای ارتقای کیفیت فضاهای عمومی هستند. با این حال، گسترش این فضاها غالبا بدون برنامه ریزی دقیق و هماهنگی با ساختار کالبدی اجتماعی شهر رخ داده است. هدف این پژوهش، بررسی ارتباط حضور کافه های خیابانی با ابعاد مختلف کیفیت فضاهای شهری در بلوار ارم همدان است.روش این مطالعه توصیفی تحلیلی و کاربردی است. جامعه آماری شامل کارکنان کافه ها و استفاده کنندگان مداوم بلوار ارم شامل افرادی که مسیر تردد روزانه یا محیط کارشان در این بلوار قرار دارد و نیز کسانی که برای فعالیت های ورزشی یا پیاده روی از آن استفاده می کنند بود. نمونه گیری به صورت هدفمند و در دسترس انجام شد و پرسشنامه ای با روایی محتوایی و ضریب آلفای کرونباخ ۰/۹۴ میان ۳۸۰ نفر توزیع و تکمیل شد. داده ها با استفاده از آزمون های آماری ناپارامتریک مناسب مانند کای اسکوئر و فریدمن در نرم افزار SPSS تحلیل شدند.نتایج نشان داد شاخص «سرزندگی و نشاط شهری» با میانگین ۳/۴۴ بالاترین مقدار را داشته و بیانگر نقش کافه های خیابانی در افزایش پویایی فضایی، تعاملات اجتماعی و امنیت روانی است. همچنین، شاخص های «اقتصاد محلی» (میانگین ۳/۴۰) و «زیبایی شناسی» (میانگین ۳/۳۳) عملکرد مطلوبی داشتند. در مقابل، ابعاد «پیاده مداری» (میانگین ۳/۰۹) و «محیط زیست شهری» (میانگین ۲/۸۸) ضعیف تر ارزیابی شدند و نیازمند توجه بیشتری هستند.یافته ها نشان می دهند کافه های خیابانی فراتر از کارکرد فقط مصرفی می توانند بستری برای تقویت سرمایه اجتماعی، افزایش پویایی شهری و ارتقای کیفیت زندگی فراهم کنند. نوآوری این مطالعه در ارزیابی هم زمان شاخص های اجتماعی، روان شناختی، زیبایی شناختی، اقتصادی و محیط زیستی است که تصویری جامع از نقش کافه های خیابانی در کیفیت فضاهای عمومی ارائه می دهد و می تواند به عنوان مرجع برای سیاست گذاری و برنامه ریزی انسان محور در شهرهای مشابه مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

بلوار ارم شهر همدان ، فضاهای شهری ، کافه های خیابانی ، کیفیت بخشی