شناسایی و اولویت بندی شاخص های فضایی- کالبدی موثر بر امنیت در فضاهای شهری (مطالعه موردی: کوی گلستان سبزوار)

امنیت به عنوان یکی از نیازهای اساسی انسانی تاثیر بسزایی بر کیفیت زندگی اجتماعی فضاهای شهری، فلذا کیفیت زندگی شهروندان دارد. محله گلستان و اهالی غربتی ساکن آن به عنوان یکی از محلات اقلیت نشین و در عین حال تاریخی شهر سبزوار چند سالی است که به دنبال راهی برای خروج از بن بست جدایی گزینی خود هستند که بر طبق مطالعات احساس امنیت یکی از ملزومات این مهم است و این درحالیست که محله مذکور با قرارگیری در بافت فرسوده تاریخی شهر و به واسطه فرسودگی های کالبدی و کارکردی با چالش های عدیده ای در ابعاد فضایی- کالبدی امنیت مواجه است. هدف پژوهش شناسایی مهمترین شاخص ها و معیارهای فضایی-کالبدی موثر بر احساس امنیت، از طریق مطالعه میدانی و اولویت بندی شاخص ها و معیارهای (محورها) فضایی- کالبدی محله مذکور موثر بر امنیت در راستای ایجاد زمینه مناسب جهت هرگونه برنامه ریزی و اقدام موثر در این خصوص می باشد. پس از مرور ابعاد و شاخص های فضایی- کالبدی فضاهای شهری موثر بر احساس امنیت در ادبیات پژوهش مبتنی بر نظریه پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی، مطالعه میدانی مبتنی بر روش تحلیل سلسله مراتبی به کمک ابزار پرسشنامه در بین ۳۰ نفر از خبرگان آشنا با محدوده انجام شده است. نتایج پژوهش نشان داد که ویژگی های فضایی-کالبدی کوی موثر بر احساس امنیت آن در قالب ۱۹ شاخص و ۶ معیار (محور) اصلی قابل شناسایی است که به ترتیب شاخص های هندسه معابر، درجه (عرض) معابر، و نظام بلوک بندی به عنوان سه شاخص مهم نخست، و معیارهای نفوذ پذیری کالبدی، حضورپذیری و نفوذپذیر بصری به ترتیب سه معیار مهم و نخست فضایی-کالبدی محله موثر بر وضعیت امنیت آن می باشند.

کلیدواژه ها:

امنیت ، ابعاد فضایی- کالبدی امنیت ، نظریه پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی ، اولویت بندی شاخص های امنیت ، محله گلستان