سبک شناسی سلطانیات ابوالفضل علامی

ترسل، یکی از گونه های پرکاربرد نثر فارسی است و منشآت، یکی از محصولات آن. از آثار شایان توجه در این حوزه، مجموعه مکاتبات ابوالفضل علامی است. با بررسی سبک شناسانه «سلطانیات» به عنوان دفتر اول این مجموعه، در لایه های آوایی، واژگانی، نحوی، بلاغی و فکری می توان دریافت که ابوالفضل به عنوان پیشاهنگ سره نویسی، و مصلح نثر بیمار تیموری، شیوه منتخبش را در نگارش منشآت نیز به کار بسته است؛ از این رو تمایزی آشکار میان مکاتبات او با دیگر منشآت این دوره که اغلب در ردیف نثر مصنوع قرار می گیرند، دیده می شود. او در سلطانیات و در مدخل نامه، به اقتضای کلام و الزام رسم ترسل، تمام ظرایف ادبی را به کار گرفته و نثری منشیانه و مسجع را پدید آورده است؛ اما در رکن اصلی مکتوب، فارغ از این الزامات، او سبک خود را در نگارش به کار می بندد. با نظر به این بخش می توان گفت آنچه سبب تشخص نثر منشآت ابوالفضل در برابر نثر سایر منشآت این عصر شده، تمایل او به فارسی نویسی و ترکیب سازی فارسی و احتراز از تکلفات منشیانه در سطوح آوایی و بلاغی است که موجب سادگی و روانی نثر او در عین فصاحت و سلاست شده است. سطح محتوایی سلطانیات به عنوان سفیر عقاید ابوالفضل و مخدوم او، به صورت ضمنی و آشکار دربرگیرنده بزرگ ترین ایدئولوژی این عصر، یعنی فلسفه صلح کل بوده است.

کلیدواژه ها:

"ترسل" ، "مکاتبات علامی" ، "سلطانیات" ، "سبک شناسی" ، "ابوالفضل علامی"