ارزیابی پایداری گردشگری منطقه عون بن علی شهر تبریز

امروزه علارغم اهمیت گردشگری در زمینه اشتغال و اقتصاد پایدار، چالش هایی نظیر تنزل اصول اخلاقی، نابودی زیستگاه های طبیعی، آلودگی آب های زیرزمینی، به خطر افتادن بهداشت و سلامتی ناشی از شبکه های ناکافی دفع زباله و فاضلاب روبروست. لذا سنجش سطح پایداری مناطق گردشگری، تبیین معیارها و شاخص های مختلف، از جمله شاخص های زیست محیطی، اقتصادی در جهت دستیابی به توسعه پایدار گردشگری مورد تاکید است. تفرجگاه عون بن علی(عینالی) بزرگ ترین تفرجگاه کوهستانی کشور به شمار می رود که به طور میانگین یک میلیون نفر در سال بازدید کننده دارد. با توجه به محدودیت های طبیعی منطقه، فشار روزافزون گردشگر منجر به تخریب ارزش های طبیعی و در نتیجه نابودی قابلیت های گردشگری می شود که لزوم توجه به پایداری گردشگری را نشان میدهد. این مطالعه باهدف ارزیابی پایداری گردشگری منطقه عون بن علی شهر تبریز انجام شد. داده های مورد نیاز از طریق مصاحبه با کارشناسان و گردشگران این منطقه در قالب پرسشنامه در سال ۱۳۹۹ جمع آوری شدند. ابعاد اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی به عنوان معیارهای تصمیم گیری ارزیابی پایداری و برای هر یک از این ابعاد شاخص هایی در نظر گرفته شد. ارزش وزنی ابعاد و شاخص ها به روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) محاسبه شد. نتایج مطالعه نشان داد که بعد زیست محیطی با وزن ۵۲۰/۰بیشترین و بعد اجتماعی با وزن ۲۲۰/۰کمترین تاثیر را در پایداری گردشگری دارند. در بعد اقتصادی، شاخص های «میزان اشتغال ایجاد شده» و «وجود ارتباطات آنلاین در منطقه» و در بعد اجتماعی، شاخص های «رضایت گردشگر از امنیت منطقه» و «وضعیت سرویس های بهداشتی» به ترتیب دارای بیشترین اهمیت بودند. شاخص های «کیفیت آب» و «بهداشت محیط» نیز به ترتیب دارای بیشترین تاثیر روی پایداری گردشگری در بعد زیست محیطی بودند. براساس نتایج ،جهت دستیابی به سطوح بالاتر پایداری گردشگری، سیاست های لازم باید در جهت افزایش شاخص های تاثیرگذار بر پایداری اتخاذ گردد که مهم ترین آن ها تاکید بر حفظ چهره طبیعی منطقه عون بن علی و کاهش عملیات ساخت و ساز در آن منطقه می باشد.

کلیدواژه ها:

ارزیابی پایداری ، تبریز ، گردشگری پایدار ، فرایند تحلیل سلسله مراتبی ، منطقه عون بن علی