شناسایی الگوی حاکم بر ساختار فضایی–کالبدی زورخانه ها براساس اندام های بنیادین

زورخانه از زمان گذشته تا به امروز مکانی برای ورزش، تربیت و تعالی افراد بوده است. کارکردهای فراورزشی زورخانه در گذشته، که یک مکان مقدس به دلیل انجام کارهای خیرخواهانه تلقی می شد، باعث اهمیت مضاعف این عنصر مهم در شهر ایرانی می شد. هدف این پژوهش شناسایی و بررسی الگو کالبدی -فضایی زورخانه ها، بر اساس اندام های بنیادین می باشد. روش مورد استفاده در این تحقیق، توصیفی- تحلیلی بوده و نمونه های مورد مطالعه بدین شرح است: ۱۲ زورخانه شاخص از ۳ دوره تاریخی، معاصر ایرانی و معاصر خارجی در شهرهای تهران، یزد، قزوین، آران و بیدگل، کاشان و خرم آباد، کابل و دوشنبه. یافته ها حاکی از آن است که اخلاقیات و آموزه های پهلوانی باعث ایجاد و شکل گیری اندام های بنیادین زورخانه گردیده است . معماری زورخانه در طول تاریخ دارای الگوی ثابتی بوده و دچار تغییرات جزئی شده است. عناصر اصلی زورخانه شامل: ورودی، گنبد، گود، سردم است. هر کدام از این ارکان، نشانه ها و نمادهای خاصی را دربردارند. در طول تاریخ این عناصر ثابت و پا برجا مانده اند، ولی دچار تغییرات اندکی در شکل خود شده اند.

کلیدواژه ها:

زورخانه ، معماری زورخانه ، اندام های بنیادین ، ساختار فضایی و کالبدی.