واکاوی فقهی و حقوقی اکراه بر خودکشی با رویکرد آیت الله خویی

اکراه بر خودکشی یکی از موضوعات مهم در حوزه فقه و حقوق اسلامی است، که نیازمند است به بررسی دقیق مبانی شرعی و قانونی آن پرداخته شود . در فقه اسلامی، خودکشی به عنوان یک فعل ممنوع و حرام شناخته می شود، اما مسئله اکراه، یعنی زمانی که فرد به واسطه تهدید توسط اکراه کننده مجبور به انجام این عمل می شود، ابعاد متفاوتی دارد. خودکشی یک نوع قتل نفس است که در آن قاتل و مقتول یک نفر می باشند. اسلام خودکشی را عملی حرام و قبیح دانسته و مرتکب آن را مستوجب عقاب و کیفر اخروی می داند. زیرا جان انسان ودیعه ای است که خداوند متعال به او داده است بنابراین سلب حیات خویش اهانت به خالق است، لذا خداوند خودکشی را گناهی نابخشودنی و حرام اعلام کرده است. اکراه، اصطلاحی در فقه و حقوق به معنای وادار ساختن تهدیدآمیز کسی به عملی است که در شرایط عادی آن شخص به انجام دادن آن کار رضا نداشته است . در مسئله اکراه به خودکشی وجود عنصر تهدید توسط اکراه کننده موجب میشود که مکره اقدام به خودکشی کند. یعنی مکره به دیگری دستور می دهد و او را تهدید می کند که خودت را بکش، اگر خودت را نکشی، تو را می کشم. در زمینه اکراه بر خودکشی میان صاحب نظران فقهی و حقوقی اختلاف نظر در دیدگاه وجود دارد و در این مسئله در فقه اسلامی نظرات متفاوتی ارائه شده است. برخی از فقها مانند شهید ثانی قائل به قصاص اکراه کننده هستند و برخی دیگر از فقها مانند محقق خویی قائل به عدم قصاص اکراه کننده هستند. همچنین در این زمینه برخی از حقوق دانان حکم ماده ۳۷۹ قانون مجازات اسلامی را بر اکراه کننده بر خودکشی قابل تسری می دانند. باتوجه به آنچه که بیان شد، موضوع اکراه بر خودکشی یکی موضوعات حائز اهمیت و چالش بر انگیز فقهی و حقوقی است، لذا پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی درصدد ارزیابی می باشد.

کلیدواژه ها:

اکراه ، خودکشی ، قتل ، قصاص