گونه های چندمعنایی در قرآن و پیامدهای آن بر ترجمه

قرآن کریم شاهکاری ادبی و از شیوه های ظریف انتقال پیام در قرآن، کاربست پدیده چندمعنایی است. با عنایت به اهمیت نظریه چندمعنایی در غنابخشی تفاسیر و ترجمه ها و جلوگیری از ریزش معنا، این سوال مطرح می شود که تکثر معنا در کاربرد واحد در قرآن کریم بنا بر چه اسباب زمینه سازی دست یاب می گردد و در گونه های مختلف چه بازتابی بر ترجمه دارد؟ فرض بنیادین این مقاله آن است که در بسیاری از موارد، به دلیل فقدان قرائن قاطع و معین کننده، یا وجود وجوه رجحان برای هر دو یا چند معنا، نمی توان و نباید یکی از آن معانی را بر دیگری ترجیح داد. هدف اصلی این پژوهش، نه تعیین معنای واحد و مرجح، بلکه تبیین گستره معنایی و ظرفیت های تفسیری مختلف در یک کاربست واحد و تمرکز بر امکانات پنهان تعبیری قرآن در قالب گونه شناسی ساختارهایی است که در لایه های آن قدرتی پویا در نظام معنایی و زبانی نهفته است. پژوهش به شیوه تحلیلی-توصیفی و روش گردآوری مطالب کتابخانه ای است. اشتراک لفظی، صناعات بلاغی، ساختارهای صرفی و نحوی و مواضع وقف و ابتدا از گونه های دال بر چندمعنایی به شمار می روند که از این میان اشتراک لفظی، ساختارهای نحوی و صناعات بلاغی بیشترین تاثیر را بر توسعه معنایی دارند. ارزیابی ترجمه ها در گونه های مختلف تکثر معنا در کاربست واحد نشانگر ریزش بسیاری از وجوه معنایی متکثر است. بازتاب عملی نظریه تکثر معنای بسیاری از اختلاف نماهای تفسیری را تبدیل به وفاق می کند.

کلیدواژه ها:

قرآن کریم ، ترجمه ، چندمعنایی ، گونه ها ، معناشناسی