طراحی و اعتبارسنجی مدل رهبری خردمند در دانشگاه اصفهان: به روش داده بنیاد

هدف : رهبری خردمند در دانشگاه به دنبال ایجاد فرهنگ سازمانی مثبت و محیط سالمی است که در آن همه اعضاء احساس ارزشمندی کنند و تصمیم گیری ها و سیاست گذاری ها بر اساس دانش، تجربه و تحلیل های دقیق صورت گیرد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف طراحی و اعتبارسنجی مدل رهبری خردمند در دانشگاه اصفهان به روش داده بنیاد انجام شد. مواد و روش ها: روش انجام پژوهش حاضر، از حیث رویکرد یک پژوهش آمیخته (کیفی–کمی) با طرح اکتشافی می باشد. میدان تحقیق در بخش کیفی مبتنی بر اجرای مصاحبه اکتشافی نیمه ساختاریافته با خبرگان دانشگاه اصفهان بود. مشارکت کنندگان در بخش کیفی ۱۱ خبره حوزه مدیریت دانشگاهی و اعضای هیئت علمی در دانشگاه اصفهان را شامل می گردید، که از شیوه نمونه گیری غیر احتمالی هدفمند با استفاده از روش نمونه گیری نظری انتخاب گردیدند. در بخش کمی جامعه آماری شامل مدیران و هیئت علمی دانشگاه اصفهان به تعداد ۶۷۵ نفر بودند که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم دانشکده ها انجام و برای مشخص شدن حجم نمونه از جدول مورگان استفاده شد که ۲۴۶ نفر به دست آمد. با توجه به دو بخشی بودن تحقیق (کیفی و کمی) لذا روایی و پایایی ابزارهای تحقیق نیز در دو بخش مطرح شد به گونه ای که در بخش کیفی برای سنجش روایی داده های کیفی از معیارهای قابلیت (گوبا و لینکلن ، ۲۰۰۵) استفاده شد و از منظر اعتبار، انتقال پذیری، اطمینان پذیری و تاییدپذیری، مورد تایید قرار گرفت. هم چنین برای محاسبه پایایی در این بخش، ۵ مصاحبه به طور نمونه انتخاب و سپس هر کدام از آن ها در فاصله زمانی مشخص دوباره انجام و کدگذاری شدند، سپس کدهای مشخص شده در فواصل زمانی با هم مقایسه شدند. پایایی بازآزمایی مصاحبه های انجام شده ۰.۸۴ محاسبه گردید که نشان از پایا بودن کدگذاری هاست. در بخش کمی برای سنجش روایی از روش های روایی محتوا، آزمون روایی همگرا و روایی واگرا و برای سنجش پایایی از ضریب الفای کرونباخ استفاده گردید. هم چنین روش تحلیل داده ها در بخش کیفی، استفاده از روش تحلیل بر اساس کدگذاری باز، محوری و انتخابی و در بخش کمی، اطلاعات موجود در پرسشنامه ها کدگذاری و با استفاده از نرم افزار آماری Spss و Smart PLS، در دو بخش توصیفی و استنباطی مورد تحلیل قرار گرفت. ضمنا سطح معناداری در فرضیه های تحقیق (۰.۱و ۰.۵) در نظر گرفته شده است. بحث و نتیجه گیری: یافته های پژوهش در بخش کیفی تعداد ۴۱۳ کد باز در مجموع از مصاحبه ها استخراج شد که پس از کدگذاری محوری و انتخابی ، شناسایی ۶ بعد الگوی پارادایمی شامل: مولفه های رهبری خردمند (۱۲ مقوله)، بستر و زمینه مناسب (۷ مقوله)، عوامل علی (۹مقوله)، عوامل مداخله گر و بازدارنده ( ۸ مقوله)، راهبردها ( ۸ مقوله)، و پیامدهای اجرای مدل رهبری خردمند ( ۹ مقوله) و در نهایت براساس آنها الگوی پارادایمی رهبری خردمند برای دانشگاه اصفهان طراحی و ارائه گردید. یافته ها در بخش کمی برای آزمون اعتبار مدل طراحی شده با بهره گیری از تحلیل عاملی تاییدی روایی (همگرا، واگرا) و پایایی (ضریب آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی) مدل مورد آزمون و بررسی قرار گرفت. هر دو روایی و پایایی متغیرهای مشاهده پذیر (همه عامل ها بالای ۴/۰)، آلفای کرونباخ (۹۲۴/۰) و پایایی مرکب (۹۲۷ /۰) تایید گردیدند. نتایج تحلیل عاملی نشان از برازش مطلوب هر یک از گویه ها با عوامل داشت و نشان داد هریک از عوامل دارای بار عاملی مناسبی جهت پیش بینی ابعاد اصلی الگو هستند و در نتیجه مدل طراحی شده از روایی و پایایی بالایی برخوردار است و توان اندازه گیری رهبری خردمند در دانشگاه اصفهان را دارد. بنابراین رهبری خردمند بعنوان یک الگوی ناب مدیریتی می تواند در حرکت دانشگاه ها بویژه دانشگاه اصفهان به سمت نسل های چهارم و پنجم موثر باشد.کلید واژه ها: رهبری خردمند، مدل رهبری خردمند، رهبری دانشگاه، دانشگاه اصفهان

کلیدواژه ها:

رهبری خردمند ، رهبری دانشگاه ، دانشگاه اصفهان