واکاوی ضابطه خشونت و الفاظ مترادف و متقابل آن در آیات الاحکام قرآن

چکیدهدر عصر جدید، برخی افراد و گروه ها ازجمله جوامع بین المللی باهدف اسلام ستیزی بر آن شدند تا پاره ای از الفاظ آیات الاحکام، به‎ویژه احکام کیفری مانند قصاص، قطع عضو، شلاق و... غیراخلاقی و مروج خشونت و افراطی گری معرفی کنند. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی به واکاوی واژگان قرآنی پیرامون خشونت پرداخته و بر لزوم درک عمیق و تفکر درباره مفاهیم مرتبط با خشونت، تاکید می کند تا از تفسیرهای سطحی و یک بعدی پرهیز شود. واژه «خشونت» به طور مستقیم در قرآن نیامده است، اما اصطلاحات «شدت، غلظت، شدت، فظ و غضب» ازجمله واژگانی هستند که در شبکه معنایی واژگان قرآنی حوزه خشونت قرار می گیرند. در مقابل، واژگانی مانند تساهل، تسامح و مدارا وجود دارند که بر صلح و رفتار مسالمت آمیز تاکید دارند. برآیند تحقیق از بررسی این وجوهات این است که اگرچه نوعی مراتب اعمال خشونت در این آیات مشاهده می شود؛ اما از دیدگاه قرآن خشونت تنها در شرایطی مجاز است که دیگر گزینه ها مانند پیشگیری، بخشش و رافت به نتیجه نرسند و درواقع به عنوان آخرین راه حل در نظر گرفته می شود. قرآن بر اهمیت برقراری عدالت و دفاع در برابر تجاوز تاکید دارد، به طوری که اگر بتوان با روش های مسالمت آمیز به اهداف عادلانه دست یافت، نیازی به خشونت نیست بااین حال قرآن تاکید می کند که اعمال خشونت در برابر نافرمانی و ظلم، باید با ضابطه «عقلانیت» و «اخلاق» همراه باشد.

کلیدواژه ها:

قرآن کریم ، ضابطه خشونت ، مترادف ، متقابل ، آیات الاحکام