پیدایش و تکامل افقهای سالیک، جیپسیک، پتروجیپسیک خاکهای شور و گچی منطقه بم

خاکهای شور و گچی در مناطق خشک و نیمه خشک ایران از وسعت قابل توجهی برخوردار می باشد . به طوری که خاکهای شور حدود 16 الی 23 میلیون هکتار ] [ 11 و خاکهای گچی نزدیک به 27 الی 28 میلیون هکتار ] [ 2 از خاکهای ایران را در برگرفته اند . باوجود گسترش نسبتاً زیاد این خاکها در ایران، مطالعات صورت گرفته درباره پیدایش این خاکها پراکنده بوده و اطلاعات موجود درباره خصوصیات متفاوت خاکهای شور و گچی با سایر خاکها و حضور املاح محلول تر نسبتاً محدود می باشد . بطور کلی دانشمندان تجمع گچ و تشکیل افقهای جیپسیک و پتروجیپسیک را ناشی از چهار منشأ دانسته اند : هوادیدگی درجا از مواد مادری، رسوبات غنی از سولفات با منشأ دریایی، رسوبات بادی و آبی غنی از گچ و سولفات و اکسیده شدن کانیهای حاوی سولفات ] . [ 5 همچنین تجمع گچ تابع شرایط اقلیمی غالب منطقه می باشد؛ بطوریکه زمانی که اقلیم شدیداً خشک باشد فرایند روبه بالا حرکت آب ) ) Per ascending غالب بوده و تجمع گچ در افقهای نزدیک به سطح اتفاق می افتد؛ بر عکس در مواقعی که اقلیم نسبتاً خشک می باشد فرایند حرکت رو به پایین آب ) ) Per descending معمول بوده و تجمع گچ در افقهای تحت الارض صورت می گیرد ] . [ 6 وجود اشکال و خوی متنوع گچ و املاح محلول تر در خاک نشاندهنده وجود شرایط محیطی متفاوت برای تشکیل آنها شناخته شده است ] . [ 10 بالا بودن سطح آب زیرزمینی در دوره های گذشته و عدم وجود اثر آب زیرزمینی در شرایط فعلی در توزیع و مرفولوژی هالیت و سایر کانی های تبخیری مهم دانسته شده است، اما فاکتورها و فرایند های موثر بر توزیع کانیهای تبخیری بخوبی شناخته شده نیست ] . [ 9 در این تحقیق ضمن بررسی تغییرات خصوصیات فیزیکوشیمیایی، خوی متنوع گچ و املاح محلول تر، نحوه تشکیل و تکامل افق های سالیک، جیپسیک و پتروجیپسیک خاکهای منطقه بم مورد توجه قرار گرفته است .