تقدم امر سیاسی بر فلسفه؛ رویکرد فرافلسفی در پراگماتیسم ریچارد رورتی

تامل و ارزیابی انتقادی در ماهیت فلسفه فرافلسفه خوانده می شود. یکی از رویکردهای مهم فرافلسفی، بینشی است که براساس آن نه تنها تعارض نظر و عمل از بین نرفته و، به ویژه، با اولویت نظر بر عمل فیصله نمی­یابد بلکه این مقتضیات عملی است که بر ساحت نظرورزی تاثیر می گذارد و گاه تعیین­کننده می­گردد. به طور خاص، خوانش جدید از پراگماتیسم با تاکید بر مسئله زبان در این حوزه جای می­گیرد. در این راستا، ریچارد رورتی به بازبینی مفروضات سنتی فلسفه در معنای عام و کلاسیک آن می پردازد و نشان می­دهد که چگونه بازتعریف فلسفه در دوران متاخر تحت تاثیر حوزه­های گوناگون معرفتی ازجمله علم تجربی بوده است. در اینجا رابطه عمودی بین فلسفه با دیگر معرفت­های بشری رنگ می بازد و فلسفه در ارتباطی افقی و تعاملی با معرفت های متعدد بشری قرار می­گیرد. در فلسفه سیاسی پراگماتیسم جدید، به سبب نگرش شالوده­شکنانه، مقولاتی همچون خیر، حقیقت و بسیاری دیگر از مفاهیم زیربنایی فلسفی مورد بازخوانی مجدد قرار می­گیرند. یکی از مفروضات این دیدگاه آن است که منازعات نظری بین بینش­های مختلف رفع شدنی نیستند و به جای تلاش برای اتمام یا الغای تعارض باید، با تکیه بر همبستگی در جامعه، به امکان مدیریت آن ها اندیشید. تحقق چنین امری مستلزم بازاندیشی در کارکرد فلسفه در نسبت و تعامل با امر سیاسی است. بدین منظور، پراگماتیسم جدید، با نقد فلسفه انتزاعی، رویکردی انضمامی اتخاذ نموده و به جای تمرکز بر عقل و اراده آزاد در نظام­های فلسفی کلاسیک، اموری همچون غرایز و امیال آدمی را در کانون تاملات خویش قرار داده است.

کلیدواژه ها:

زبان ، همبستگی ، امر سیاسی ، مطابقت ، رورتی ، داروین