جایگاه قضاوت تحکیمی در شریعت از منظر فقه فریقین

قاضی تحکیم اصطلاحی در فقه قضایی است که در مقابل قاضی منصوب مطرح شده است و طرفین دعوا او را به هدف حکم کردن در بین شان منصوب نموده اند. یکی از معضلاتی که امروزه سیستم قضایی با آن روبرو هست انباشته شدن پرونده های زیادی در دادگاه ها جهت بررسی و صدور حکم می باشد که بررسی هر کدام از دعاوی نیاز به فرصت و زمان زیادی برای مسئولین امر دارد. لذا به منظور حل این مشکل آن چه که در فقه توسط فقهای شیعه و سنی مطرح شده است نهاد قضاوت تحکیمی است. در مشروعیت قضاوت تحکیمی بین فقهای اسلام اختلاف نظراتی وجود دارد و این امر باعث شده عده ای قائل به مشروعیت این نوع قضاوت و عده ای قائل به عدم مشروعیت و عده ای نیز بین زمان حضور و غیبت تفصیل قائل شوند. در این نوشتار به منظور حل معضل یاد شده، نظریات فقهی گوناگون به همراه ادله هر کدام در فقه امامیه و اهل تسنن به صورت مقارنه ای_که نوآوری این مقاله محسوب می شود_ بررسی شده است و مشروعیت این نهاد قضاوت در عضر غیبت و در حکومت اسلامی جهت احقاق حق مردم،اثبات شده است. همچنین آن چه که موید نظریه مشروعیت نهاد قضاوت تحکیمی است مطابقت این نظریه با اهداف و مقاصد کلی شارع از جمله حفظ نظام و مصلحت جامعه اسلامی و عدم تضییع حقوق مردم و احقاق حق مردم در عصر غیبت است.

کلیدواژه ها:

قاضی تحکیم ، فقه قضایی مقارن ، مشروعیت قضاوت تحکیمی ، نظریات فقهی