اثر میکوریزا و سیلیکات پتاسیم بر صفات زیستی و بیوشیمیایی توت فرنگی رقم کاماروسا در شرایط تنش گرمایی

سابقه و هدف: امروزه یکی از چالش های مهم پیش روی کشاورزی در جهان پدیده گرم شدن زمین و بروز تنش گرمایی در بسیاری از محصولات کشاورزی می باشد. توت فرنگی یکی از محصولات مهم باغبانی است که تغییر اقلیم و گرم شدن هوا بر رشد و عملکرد آن تاثیر منفی داشته است. راهکارهای مختلفی جهت مقابله با تنش ها مورد استفاده قرار می گیرد که از جمله می توان به کاربرد سیلیسیم و تلقیح با باکتری میکوریزا اشاره نمود. سیلیسیم در انواع تنش ها کاربرد داشته و در شرایط گرما و خشکی نیز موثر واقع شده است. همچنین قارچ های میکوریزا از طریق باز نگه داشتن روزنه های زیر برگ، موجب تاخیر در کاهش محتوای نسبی آب برگ در طی انواع تنش می گردد. هدف از انجام این آزمایش ارزیابی اثرات کاربرد قارچ و سیلیکات پتاسیم روی بوته های دختری به منظور مقابله با اثر تنش دمای بالا بر روندک و بوته های دختری و بررسی رشد رویشی روندک می باشد. مواد و روش ها: به همین منظور، پژوهشی با بررسی اثر سیلیکات پتاسیم و قارچ میکوریزا بر تحمل تنش گرمایی توت فرنگی رقم کاماروسا و نیز ارزیابی امکان افزایش تحمل گیاه نسبت به گرما در گلخانه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری اجرا شد. پس از گذشت دو ماه از استقرار، گیاهان در محیط کنترل شده (شاهد) نگه داشته شده و بقیه گیاهان به دمای تنش(۴۰ درجه سانتتی گراد) منتقل گردیدند. یک گروه گلدان در فضای بدون تنش که درجه حرارت آن در روز ۱±۲۵ و در شب ۱±۱۶ درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی ۶۰±۵ درصد بود و گروه دیگر گلدان ها در گلخانه تحت تنش قرار گرفتند. بوته ها در دمای ۲۵ درجه قرار داده و هر ساعت ۲ درجه سانتی گراد دمای گلخانه اضافه شد. بعد از هفت ساعت که دمای گلخانه از ۲۵ درجه به ۴۰ درجه سانتی گراد رسید، دمای گلخانه روی ۱±۴۰ درجه سانتی گراد تنظیم و بوته ها بدین صورت به مدت سه روز در دمای تنش زا قرار گرفتند. این پژوهش در قالب طرح فاکتوریل به صورت کاملا تصادفی با سه فاکتور شامل دو سطح قارچ میکوریزا (با و بدون قارچ میکوریزا)، سه سطح سیلیکات پتاسیم (صفر، ۵۰ و ۱۰۰ میلی گرم در لیتر) به شکل محلول پاشی و دو سطح دمایی (۲۵ و ۴۰ درجه سانتی گراد) با سه تکرار در گلخانه با کشت خاکی انجام شد.یافته ها: نتایج نشان داد که تنش دمای بالا موجب کاهش ویژگی های وزن تر ریشه، وزن خشک برگ و میزان سیلیسیم شد. کاربرد سیلیکات پتاسیم موجب بهبود وزن تر برگ، وزن خشک برگ، ریشه، محتوای آب نسبی، محتوای پرولین و... شد. کاربرد سیلیکات پتاسیم ۵۰ میلی گرم در لیتر، در صورت حضور و عدم حضور میکوریزا به ترتیب سبب افزایش معنی داری به میزان بیش از ۱/۲ و ۵/۳ برابری وزن خشک برگ شد. همچنین در غلظت سیلیکات پتاسیم ۱۰۰ میلی گرم در لیتر بالاترین میزان وزن تر ریشه با میانگین ۰۳/۶ گرم مشاهده گردید. بیشترین میزان آب نسبی برگ در تیمار تنش گرمایی در بوته های تلقیح شده با قارچ و بدون تیمار سیلیکات پتاسیم با میانگین حدود ۶۵/۸۹ درصد مشاهده شد که با سایر سطوح تیماری تفاوت معنی داری ایجاد کرد. در غلظت ۱۰۰ میلی گرم در لیتر سیلیکات پتاسیم، افزایش معنی دار ۶/۱ برابری در محتوای پرولین مشاهده شد، به طوریکه مقدار پرولین در تیمار شاهد با میانگین ۰۲۳/۰ میکرو مول بر گرم بوده که در تیمار ۱۰۰ میلی گرم در لیتر به ۰۶۶۳/۰ میکرو مول بر گرم رسید. نتیجه گیری: در نهایت، مشخص شد که تنش دمای بالا بسیاری از فاکتورهای زیستی و بیوشیمیایی گیاه توت فرنگی را تحت تاثیر قرار می دهد که کاربرد سیلیکات پتاسیم ۵۰ میلی گرم در لیتر توام با قارچ میکوریزا برخلاف کاربرد جداگانه آنها، از ورود آسیب گرما به بخش های مختلف گیاه جلوگیری کرد.

کلیدواژه ها:

همزیستی ، تحمل ، پرولین ، نشت یونی