نقد و تحلیل اطناب در جهانگشای جوینی با تکیه بر جملات و عبارات عربی

تتبع در متون کهن، برای علاقه مندان امروزی در کنار جذابیت دارای برخی مضایقی است که طی آن جز با امعان­نظر و تامل مقدور نیست؛ حال اگر این متون به زیور تصنع و تکلف نیز مزین باشند، دشواری کار را دو چندان می­کند. از جمله کتبی که به خاطر ابعاد تاریخی، ادبی و فرهنگی، توجه علاقه­مندان را به خود جلب کرده و باعث تالیف آثار ذی­قیمتی شده، کتاب تاریخ جهانگشای عطاملک جوینی است. این کتاب منصه ظهور مصادیق علوم مختلف ادبی، از جمله مباحث علم معانی و بالاخص اطناب است. بسامد اطناب و انواع آن در این کتاب تا حدی است که ذهن هر علاقه­مندی را برای جست­وجوی همه جانبه آن به خود جلب می­کند. این پژوهش با بهره­گیری از روش استقرایی، مبتنی بر تحلیل و با بازبینی چندین باره هر سه جلد تاریخ جهانگشا، در پی آن است تا  با اولویت قرار دادن جملات و عبارات عربی به بررسی شگردهای مختلف اطناب و نقد و تحلیل انواع آن بپردازد. حاصل پژوهش نشان می­دهد که با توجه به حجم و نوع  اثر- و با قید احتیاط-، اطناب در این کتاب بیشترین بسامد را در متون منثور زبان و ادبیات فارسی دارد؛ همچنین بسامد حروف ربط همپایه­ساز و به تبع آن جملات هم­پایه در این کتاب، از دیگر نتایج قابل تامل و جذاب این جستار است.

کلیدواژه ها:

متون منثور مصنوع ، تاریخ جهانگشای جوینی ، علم معانی ، اطناب ، جملات عربی