تحلیل تغییرات مکانی-زمانی و ارزیابی یکپارچگی زیستگاه در پارک ملی لار

تغییرات کاربری/پوشش اراضی ناشی از توسعه فعالیت های انسانی یکی از مهم ترین تهدیدات شناخته شده در مناطق تحت حفاظت و به ویژه پارک های ملی می باشند. این تغییرات منجر به کاهش یکپارچگی زیستگاه و تنوع زیستی در این اکوسیستم های طبیعی و منحصربه فرد شده است. در مطالعه حاضر به بررسی تغییرات مکانی-زمانی طبقات کاربری /پوشش اراضی پارک ملی لار با استفاده از تصاویر چند طیفی مجموعه Landsat در بازه های زمانی ۱۹۸۹-۲۰۲۳ پرداخته شد. علاوه براین، به منظور ارزیابی تغییرات ساختار زیستگاه، سنجه های سیمای سرزمین (مساحت کلاس، درصد مساحت کلاس‎، تعداد لکه، کل لبه، میانگین شاخص شکل، میانگین نزدیک ترین همسایگی و متوسط اندازه لکه) و روند تغییرات آن ها در طی سال های مورد مطالعه، بررسی شد. بدین ترتیب به طور همزمان به بررسی روند تغییرات مکانی-زمانی و اثرات آن بر از هم گسیختگی و تهدید پهنه های حفاظتی پرداخته شد. مطابق نتایج، مراتع کم تراکم به میزان ۱۷۴۹ هکتار بیشترین روند افزایشی را طی سال های ۱۹۸۹ تا ۲۰۲۳ نشان می دهند. در مقابل مراتع پرتراکم به میزان ۹۷۹ هکتار بیشترین روند کاهشی را در بین طبقات کاربری/پوشش اراضی به خود اختصاص داده است. همچنین در پارک ملی لار از بین سنجه های مورد مطالعه، سنجه مساحت کلاس (سطح مراتع پر تراکم) طی این سال ها با ۹۷۹ هکتار از بیشترین روند کاهشی برخوردار است، در حالی که سنجه کل لبه (سطح مراتع پر تراکم) با مساحت ۲۸۰۴۲۰ هکتار بیشترین روند افزایشی را نشان می دهد که حاکی از کاهش یکپارچگی در ساختار زیستگاه، اندازه لکه ها و از طرف دیگر افزایش تعداد و پراکندگی آن ها است. احیای اتصالات و حفظ کریدورها در بین لکه های زیستگاهی، راهبردهای موثری برای کنترل تکه تکه شدن زیستگاه و نابودی اکوسیستم های طبیعی است که این امر مستلزم ارزیابی میزان تغییرات و یکپارچگی زیستگاه در منطقه است. با توجه به نتایج به دست آمده ارزیابی تغییرات ساختاری و از هم گسیختگی زیستگاه حاکی از کاهش یکپارچگی و تهدید تنوع زیستی در این منطقه می باشد که می بایست به منظور مدیریتی منسجم و یکپارچه مورد توجه برنامه ریزان و تصمیم گیران قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

تغییرات کاربری/پوشش ، سنجه های سیمای سرزمین ، یکپارچگی زیستگاه ، استان تهران