تحلیل تاب آوری کالبدی شبکه ارتباطی شهری در برابر تهدیدات سخت با رویکرد پدافند غیرعامل (مطالعه موردی: کلانشهر تهران)

چالش های اساسی در دستیابی به پایداری شهری شامل رخدادهای طبیعی و غیرطبیعی است که می تواند آسیب های جدی به زیرساخت ها و ابعاد مختلف شهرها وارد کند. در سال های اخیر، این حوادث خسارات زیادی به زیرساخت های شهری وارد کرده اند، به ویژه در شهرهایی که برنامه ریزی مناسبی نداشته و از پشتیبانی فنی کافی برخوردار نیستند. در مقابل، برخی شهرها به طور خاص برای پیش بینی و مدیریت این مخاطرات طراحی شده اند و به عنوان شهرهای تاب آور شناخته می شوند. تاب آوری به معنای توانایی جامعه در تحمل بحران ها بدون دریافت خسارات عمده و کاهش کیفیت زندگی است. یکی از ابعاد تاب آوری، بعد کالبدی-محیطی است که شامل زیرساخت ها و شبکه های ارتباطی می شود. تهدیدات علیه شهرها به دو دسته طبیعی و انسانی تقسیم می شوند و درک نوع و شدت این تهدیدات حیاتی است. هدف پژوهش حاضر ارزیابی تاب آوری کالبدی شبکه ارتباطی در برابر تهدیدات سخت در کلان شهر تهران است. این تحقیق با رویکرد توصیفی-تحلیلی و هدف کاربردی-توسعه ای انجام شده است. پس از جمع آوری معیارهای موثر بر تاب آوری کالبدی، وزن دهی آن ها بر اساس مدل تحلیل سلسله مراتبی انجام شد سپس نقشه پهنه بندی تاب آوری کالبدی شبکه ارتباطی با استفاده از تحلیل ها و توابع فاصله اقلیدسی، فازی، تاپسیس و مجموع ساده وزنی بدست آمد. نتایج نشان می دهد که نزدیک به ۷۰ درصد معابر از نظر تاب آوری در سطح متوسط به پایین قرار دارند، در حالی که تنها ۳۰ درصد معابر شرایط مطلوبی دارند. نقشه تاب آوری نشان می دهد که مناطق مرکزی تاب آوری کمتری نسبت به مناطق حاشیه ای دارند، که این امر در صورت وقوع حوادث طبیعی یا انسانی می تواند منجر به تخریب های شدید شود.

کلیدواژه ها:

تاب آوری کالبدی ، شبکه ارتباطی شهری ، پدافند غیرعامل ، کلان شهر تهران