جمال زاده در میدان ادبی ایران و مطالعه جامعه شناختی ترجمه دشمن مردم براساس نظریه عمل بوردیو

این پژوهش براساس «نظریه عمل» بوردیو، موقعیت جمال زاده در میدان ادبی ایران و انگیزه های احتمالی او را در انتخاب ترجمه نمایشنامه دشمن مردم ایبسن بازنمایی می کند. ابتدا ساختار میدان تئاتر و زیرمیدان ترجمه نمایشی در دهه سی بررسی می شود. سپس «عادت واره»ی جمال زاده در جایگاه «مترجمی در خودتبعیدی» تحلیل و رویدادهای دهه سی منجر به کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به موازات وقایع نمایشنامه قرائت و مقابله می شوند. همچنین، برای تعیین مواضع جمال زاده و تبیین دلایل ترجمه دشمن مردم چند اثر تاثیرگذار بر «خط سیر» او مانند صحرای محشر، با استفاده از مفاهیم «خط سیر» بوردیو و «مترجم ایده آل» دریدا تحلیل می شود. یافته های این پژوهش نشان می- دهند چگونه صداهای خاموش در تاریخ در ترجمه (ها) شنیده می شوند. براساس تحلیل جامعه شناسانه این ترجمه، نویسندگان معتقدند انتخاب متن ایبسن ابزاری است برای سرزنش آنچه که جمال زاده کوته بینی و ریاکاری نخبگان سیاسی آن زمان و در نتیجه یکی از دلایل سردرگمی توده مردم می داند.

کلیدواژه ها:

جامعه شناسی ترجمه ، هنریک ایبسن ، محمدعلی جمال زاده ، نظریه عمل ، دشمن مردم