گذار پارادایمی در نظام آموزشی نوین: از آموزش حافظه محور به اکوسیستم یادگیری شایستگی بنیان و شخصی سازی شده

نظام های آموزشی در سراسر جهان با چالش های بی سابقه ای ناشی از تحولات سریع فناوری، تغییرات در بازار کار و نیازهای نسل جدید دانش آموزان (نسل دیجیتال) روبرو هستند. مدل سنتی آموزش، که بر انتقال یکپارچه محتوا و ارزیابی مبتنی بر حافظه استوار است، دیگر قادر به تجهیز یادگیرندگان به مهارت های پیچیده مورد نیاز برای قرن بیست و یکم نیست. این مقاله با استفاده از روش شناسی مروری-تحلیلی، به تبیین و تشریح پارادایم نوین آموزشی می پردازد که بر دو ستون اصلی استوار است: آموزش مبتنی بر شایستگی (Competency-Based Education) و یادگیری شخصی سازی شده (Personalized Learning). یافته های این پژوهش نشان می دهد که این رویکرد جدید، کانون توجه را از «آنچه معلم تدریس می کند» به «آنچه دانش آموز می تواند انجام دهد» منتقل می کند. در این پارادایم، یادگیری به جای آنکه محدود به زمان و مکان مشخصی (کلاس درس) باشد، به صورت انعطاف پذیر، در هر زمان و با هر سرعتی که برای یادگیرنده مناسب است، رخ می دهد و ارزشیابی بر نمایش تسلط عملی بر مهارت ها و شایستگی ها متمرکز است، نه صرفا حفظ کردن اطلاعات. این مقاله ضمن تحلیل مبانی نظری و ویژگی های این رویکرد نوین، به بررسی الزامات پیاده سازی آن در نظام آموزشی ایران، از جمله تغییر نقش معلم، بازطراحی برنامه درسی و تحول در نظام ارزشیابی، پرداخته و پیشنهادهای کاربردی برای سیاست گذاران و دست اندرکاران تعلیم و تربیت ارائه می دهد.

کلیدواژه ها:

آموزش مبتنی بر شایستگی ، یادگیری شخصی سازی شده ، پارادایم نوین آموزشی ، مهارت های قرن ۲۱ ، تحول آموزشی ، ارزشیابی جایگزین.