بررسی تطبیقی مضامین مشترک در حکمت های ایرانیان باستان و منابع اسلامی

سال انتشار: 1404
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 21

فایل این مقاله در 32 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JCCL-15-2_004

تاریخ نمایه سازی: 9 مرداد 1404

چکیده مقاله:

یکی از نشانه‎های ژرف‎اندیشی و خردمندی ایرانیان باستان، سخنانی است کوتاه و پرمغز و پندهایی ارزشمند است که نشان از خردگرایی و دین‎مداری و دادورزی و پایبندی به اخلاقیات آنان دارد. نیاز و شیفتگی عرب­ها به فرهنگ و تمدن ایرانی و اشتیاق آنها به شنیدن اخبار ایرانیان باستان، باعث آشنایی آنها با حکمت‎ها و پندهای این قوم از طریق ترجمه متون پهلوی و اختلاط نژادی و درنتیجه ورود این سخنان حکیمانه به فرهنگ عربی شد. این پژوهش تکمله­ای است بر کتاب حکمت‎های ایرانیان باستان در منابع عربی که به معرفی بیش از هزار مضمون حکیمانه ایرانی در ادب عربی پرداخته است. از آنجا که در پژوهش مذکور برخی منابع در دسترس نبوده و یا از قلم افتاده است، به معرفی حدود ۲۵۰  مضمون جدید پرداخته همسویی و اشتراک آنها را با حکمت های نهج البلاغه، غررالحکم و احادیث نبوی و...  از جهت ساختار کلامی و مضمونی نشان داده­ایم. علاوه بر معرفی حکیمانه­ های جدید ایرانی، تلاش کرده­ایم که با روش علی- مقایسه ­ای، احتمالات مختلف را برای توجیه و تفسیر این شباهت­ها مورد بررسی قرار دهیم. نتایج  مقایسه بر اساس این احتمالات، نشان از  قرابت فکری و فرهنگی ایرانیان باستان با بسیاری از مضامین اسلامی به سبب تجربه و عقلانیت و آموزه ­های دینی دارد. هرچند احتمال جعل و انتساب دروغین با انگیزه تعصبات دینی و شعوبی منتفی نیست.

کلیدواژه ها:

حکمت های ایرانیان باستان ، مضامین مشترک ، نهج البلاغه ، غررالحکم ، احدایث نبوی

نویسندگان

نرگس رشیدی

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

وحید سبزیان پور

استاد، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

جهانگیر امیری

استاد، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

علی دودمان کوشکی

استادیار، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • نهج البلاغهابن الطقطقی، محمد بن علی (۱۴۱۸). الفخری فی الآداب ...
  • ابن القتیبه، ابومحمد عبدالله بن مسلم (۱۴۱۸). عیون الاخبار. بیروت: ...
  • ابن القتیبه، ابومحمد عبدالله بن مسلم (۱۴۱۹). تاویل مختلف الحدیث. ...
  • ابن شعبه الحرانی، حسن بن علی (۱۳۹۵). تحف العقول. چاپ ...
  • ابن عبدربه، ابو عمر شهاب الدین احمد (۱۴۰۴). العقد الفرید. ...
  • ابن مسکویه، ابوعلی احمد بن محمد (۱۴۱۶). الحکمه الخالده. تحقیق: ...
  • ابن الاثیر، عز الدین (۱۴۱۲). الکامل فی التاریخ. تحقیق : ...
  • امین، احمد (بلا­تاریخ). ضحی الاسلام. بیروت: دارالکتاب العربی ...
  • انصاف­پور، غلامرضا (۱۳۹۵). روند نهضت ملی و اسلامی در ایران ...
  • الآبی، ابوسعد، منصور بن الحسین (۱۴۲۴). نثر الدر فی المحاضرات. ...
  • آذرنوش، آذرتاش (۱۳۸۵). چالش میان فارسی و عربی. چاپ اول. ...
  • آربری، آرتورجان (۱۹۵۹). تراث فارس. ترجمه: یحیی الخشاب. قاهره: دار ...
  • آمدی، عبدالواحد بن محمد (۱۴۱۰). غرر الحکم و درر الکلم. ...
  • البخاری، محمد بن اسماعیل (۱۴۱۰ ه). صحیح البخاری. طبعه الثانیه. ...
  • البیهقی، ابراهیم بن محمد (بلاتاریخ). المحاسن و المساوی. وضع حواشیه: ...
  • تفضلی، احمد (۱۳۷۶). تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. تهران: ...
  • التوحیدی، ابوحیان (۱۴۱۹). الصداقه و الصدیق. المحقق: ابراهیم الکیلانی. بیروت: ...
  • ثعالبی، ابومنصور (۱۴۰۱). التمثیل و المحاضره. المحقق: عبد الفتاح محمد ...
  • ثعالبی، ابومنصور (بلاتاریخ). الاعجاز و الایجاز. القاهره: مکتبه القرآن ...
  • ثعالبی، ابومنصور (بلا­تاریخ). خاص الخاص. المحقق: حسن الامین. بیروت: دار ...
  • الجاحظ، عمرو بن بحر (۱۳۳۲). التاج فی اخلاق الملوک. المحقق: ...
  • الجاحظ، عمرو بن بحر (۱۴۱۴). التبصره بالتجاره فی وصف ما ...
  • حسینی، محمدرضا (۱۳۹۱). «بررسی و نقد جریان فکری شعوبیه و ...
  • حلوانی، حسین بن محمد (۱۴۰۸). نزهه الناظر و تنبیه الخاطر. ...
  • خوارزمی، ابوبکر محمد بن العباس (۱۴۱۸). مفید العلوم و مبید ...
  • دوفوشه کور، شارل هانری (۱۳۷۷). اخلاقیات، مفاهیم اخلاقی در ادبیات ...
  • الراغب الاصفهانی، ابوالقاسم الحسین بن محمد (۱۴۲۰). محاضرات الادباء و ...
  • سبزیان­پور، وحید (۱۴۲۹). تیارات التدلیس فی اسناد کلمات الامام علی ...
  • سبزیان­پور، وحید(۱۳۸۹). نقبی به روشنایی : در جستجوی امثال ایرانی ...
  • تاثیر فرهنگ و ادب ایرانی در ادب عربی مطالعه مورد پژوهانه (امثال مولد) [مقاله ژورنالی]
  • سبزیان­پور، وحید و پیمان صالحی (۱۳۹۴). حکمت­های ایرانیان باستان در ...
  • سبزیان­پور، وحید و پیمان صالحی (۱۳۹۱). بررسی دادورزی ایرانیان در ...
  • سبزیان­پور، وحید، رشیدی، نرگس (۱۴۰۱). حکیمانه­های پارسی در ادب عربی. ...
  • سیوطی، جلال­الدین (بلاتاریخ).جامع الاحادیث. دار الفکر للطباعه و النشر و ...
  • شیخ صدوق (۱۳۷۶). امالی. تهران: انتشارات کتابچی ...
  • ضیف، شوقی (۱۴۲۷). تاریخ الادب العربی ۳. الطبعه الثانیه. ذوی ...
  • طبرسی، فضل بن حسن (۱۳۷۸). مکارم الاخلاق. تهران: انتشارات حبیب ...
  • الطرطوشی، محمد بن الولید (۱۸۷۲). سراج الملوک. تحقیق: جعفر البیاتی. ...
  • العاملی، بهاء الدین (۱۴۱۸). الکشکول. المحقق: محمد عبد الکریم النمری، ...
  • قرطبی، الامام ابو یوسف بن عبدالله النمری (بلاتاریخ). بهجه المجالس ...
  • قمی، عباس (۱۴۰۲). سفینه البحار و مدینه الحکم و الآثار. ...
  • قمی، هادی (۱۳۸۴). چشم تماشا نزهه الناظر و تنبیه الخاطر. ...
  • کراجکی، محمد بن علی (۱۴۱۰). کنز الفوائد. چاپ یکم. قم: ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب (۱۳۹۱). اصول کافی. چاپ دوم. دار ...
  • الماوردی، ابوالحسن بن محمد بن حبیب البصری (بلا تاریخ). تسهیل ...
  • المتقی، علاء الدین علی (۱۳۸۹).کنز العمال فی سنن الاقوال و ...
  • مجلسی، محمد باقر (۱۳۸۶). بحار الانوار. چاپ چهارم ...
  • محمدی ری شهری، محمد (۱۳۶۷). میزان الحکمه. چاپ دوم. قم: ...
  • المسعودی، ابوالحسن علی بن الحسین بن علی (۱۴۰۴). مروج الذهب. ...
  • معصومی، محسن، عبدالملکی، محمد (۱۳۹۳). ایرانی­گرایی در آثار مورخان ایرانی- ...
  • معظمی، جمیله (۱۳۹۸). واکاوی نهضت شعوبیه و تبیین عناصر ادب ...
  • المیدانی، ابو الفضل (بلاتاریخ). مجمع الامثال. تحقیق: محمد محیی الدین ...
  • النسائی، احمد بن شعیب (۱۴۲۱). السنن الکبری. محقق: عبدالمنعم شلبی. ...
  • وطواط، ابو اسحق برهان الدین محمد بن ابراهیم (۱۴۲۹). غرر ...
  • یارشاطر، احسان (۱۳۸۱). حضور ایرانیان در جهان اسلام. ترجمه: دکتر ...
  • یاری گل دره، سهیل (۱۳۹۸). فرهنگ ضرب المثل­های عربی. گزیده ...
  • نمایش کامل مراجع