بررسی شرایط بهینه دما، نور، مدت و بستر کشت برای جوانه زنی بذر سه گونه سالیکورنیا

چکیده مبسوط مقدمه: جوانه­ زنی بذر به­ دلیل نقش کلیدی آن در استقرار جمعیت گیاهی همیشه مورد توجه بوم ­شناسان ­گیاهی بوده است. همچنین به ­علت اهمیت این فرآیند در گواهی بذر، این پدیده مورد توجه متخصصین کنترل و گواهی بذر است. دما و دسترسی به رطوبت کافی و نیز وجود نور در گونه­ های حساس به نور برای جوانه زنی بذر از مهم­ترین عوامل طبیعی برای رخداد جوانه­ زنی بذر محسوب می­گردند. همچنین مدت زمان لازم برای جوانه­ زنی بذر و رشد اولیه کافی گیاهچه برای تعیین قابلیت جوانه­ زنی بالقوه بذر مهم است. از این­رو تعیین دما، نیاز یا عدم نیاز به نور و نیز مدت زمان لازم برای جوانه­ زنی و  نیز بستر مناسب برای کاشت بذرها در فرآیند آزمون­ های آزمایشگاهی گواهی بذر از اهمیت به ­سزائی برخوردار هستند. مواد و روش ها: به ­منظور تعیین شرایط بهینه جوانه­ زنی بذر سه گونه گیاه سالیکورنیا پرسیکا، پرسپولیتانا و بیگلوی، بذرها تحت دو دمای ۲۰و ۲۵ درجه سلسیوس به ­صورت ثابت و دمای ۲۰-۲۵ درجه سلسیوس متناوب (۱۶- ۸ ساعت / روشنایی- تاریکی)، دو بستر کشت روی کاغذ جوانه ­زنی (TP) و بین کاغذ جوانه­ زنی (BP) و دو مدت زمان جوانه ­زنی ۷ و ۱۲روز قرار داده شدند. یافته ها: نتایج نشان داد بذرهای گونه بیگلوی دارای بیشترین درصد گیاهچه­ های عادی در دمای ۲۵ درجه سلسیوس به ­صورت ثابت در مدت ۷ روز در بستر کشت روی کاغذ جوانه­ زنی (TP) بودند. همچنین بذرهای گونه پرسیکا دارای بالاترین درصد گیاهچه های عادی در دمای ۲۰ -۲۵ درجه سلسیوس متناوب به­ مدت ۷ روز در بستر کشت روی کاغذ جوانه­ زنی (TP) بودند. بذرهای گونه پرسپولیتانا در دمای ۲۰ درجه سلسیوس به­ صورت ثابت به­ مدت ۷ روز روی بستر کشت کاغذ جوانه­ زنی (TP) از بیشترین درصد گیاهچه ­های عادی برخوردار بودند. در دماهای جوانه­ زنی و بسترهای کشت مورد بررسی در هر دو مدت جوانه­ زنی به ­ترتیب بذرهای گونه پرسیکا، بیگلوی و پرسپولیتانا درصد گیاهچه­ های عادی بالاتری داشتند.  نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد، بذرهای گونه ­های مورد بررسی سالیکورنیا برای جوانه­ زنی به نور نیاز نداشتند. همچنین ازنظر نیاز دمایی، مدت زمان لازم برای جوانه­ زنی و بستر کشت با یکدیگر تفاوت داشتند به­ طوری­که بذرهای گونه پرسیکا در دمای ۲۰ -۲۵ درجه سلسیوس متناوب در ­مدت ۷  روز به حداکثر درصد گیاهچه ­های عادی رسیدند. بذرهای گونه­ های بیگلوی و پرسیکا به­ مدت کوتاه­تری برای رسیدن به حداکثر درصد گیاهچه­ های عادی نیاز داشتند و این درحالی بود که بذرهای گونه پرسپولیتانا به مدت زمان بیشتری برای جوانه­ زنی و رسیدن به حداکثر درصد گیاهچه­ های عادی نیازمند بود. بنابراین مشخص شد، بهترین دما، مدت و بستر کشت برای دست­یابی به حداکثر درصد گیاهچه ­های عادی در آزمون جوانه ­زنی استاندارد بذر برای گونه سالیکورنیا بیگلوی به­ ترتیب دمای ۲۵ درجه سلسیوس به­ صورت ثابت به ­مدت ۷ روز و بستر کشت روی کاغذ جوانه­ زنی (TP)، برای گونه سالیکورنیا پرسیکا دمای ۲۰-۲۵ درجه سلسیوس متناوب به ­مدت ۷ روز و بستر کشت روی کاغذ جوانه ­زنی (TP) و برای بذرهای گونه سالیکورنیا پرسپولیتانا دمای ۲۰ درجه سلسیوس به­ صورت ثابت و۲۰-۲۵ درجه سلسیوس متناوب به ­مدت ۷ روز و کشت روی کاغذ جوانه ­زنی (TP) بودند. جنبه های نوآوری: جوانه ­زنی بذرهای گونه­ های مورد بررسی سالیکورنیا نیازمند به نور نبود. پاسخ جوانه­ زنی بذرهای گونه­ های مورد بررسی سالیکورنیا به دمای مطلوب  متفاوت بود. مدت جوانه­ زنی مطلوب برای بذر گونه­ های مورد بررسی سالیکورنیا متفاوت بود.

کلیدواژه ها:

Constant and alternating temperatures ، Germination duration ، Germination substrate ، Native Salicornia species ، بسترهای کشت ، دماهای ثابت و متناوب جوانه زنی ، گونه های بومی سالیکورنیا ، مدت جوانه­ زنی