راهبردهای ترمیمی در قبال بزه دیدگان زیر ۱۸ سال در قانون حمایت از اطفال و نوجوانان با نگاهی به نظام های حقوقی انگلستان، کانادا و استرالیا

مواجهه نظام عدالت کیفری با بزه دیدگان زیر ۱۸ سال، به دلیل آسیب پذیری روانی، اجتماعی و اقتصادی این گروه، مستلزم تدوین راهبردهای ترمیمی فراتر از پاسخهای مجازات محور سنتی است. قانون حمایت از اطفال و نوجوانان ایران ( ۱۳۹۹ )با تاکید بر دو محور «ارائه خدمات مشاوره ای و حقوقی» و «اولویت جبران خسارت بر اعمال کیفر»، گامی نوین در نهادینه سازی عدالت ترمیمی برداشته است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، به واکاوی تطبیقی ساز و کارهای ترمیمی در ایران و سه نظام حقوقی پیشرو (انگلستان، کانادا، استرالیا) پرداخته و نقاط قوت، ضعف و موانع اجرایی این راهبردها را بررسی میکند. یافته ها نشان میدهد ایران با الزام قانونی به تشکیل پرونده شخصیت (شامل ارزیابی های روانشناختی، مددکاری و خانوادگی) و تقدم جبران خسارت بزه دیدگان زیر ۱۸ سال بر وصول مطالبات دولتی، رویکردی ساختاری و الزام آور اتخاذ کرده که در مقایسه با الگوهای داوطلبانه و سازمان محور کشورهای مورد مطالعه، تمایزی اساسی دارد. بااین حال، چالشهایی نظیر کمبود منابع مالی، نبود آموزش تخصصی نیروها، ضعف سازوکارهای نظارتی و ناکافی بودن دارایی محکوم علیه، اجرای کامل این مواد را محدود ساخته است. نتایج تحقیق حاکی از ضرورت تقویت زیرساختها ی مالی و انسانی، تدوین آیین نامه های اجرایی شفاف، ایجاد صندوقهای حمایتی و بهره گیری از تجارب بین المللی (مانند مدلهای یکپارچه سازی خدمات در انگلستان) است تا کارآمدی قانون در حمایت پایدار از اطفال و نوجوانان تضمین گردد.

کلیدواژه ها:

راهبردهای ترمیمی ، بزه دیدگان زیر ۱۸ سال ، قانون حمایت از اطفال و نوجوانان ، انگلستان ، کانادا ، استرالیا