اشارات تاریخی در دیوان صائب تبریزی

صائب تبریزی از شاعران تاثیرگذار و صاحب سبک زبان و ادب فارسی در قرن یازدهم است. اهمیت شعر او در باریک اندیشی و ایجاد مضمون های بکر و تازه و ترکیب سازی و تصویرآفرینی های ناب است. روش پژوهش در این تحقیق توصیفی-تحلیلی بود. اشاره های تاریخی و تلمیحات به طور عمده در شعرش به چشم می خورد که این اشاره ها مربوط به تاریخ انبیاء الهی به ویژه به روزگار حضرت آدم و ماجرای آفرینش انسان و میوه ی ممنوعه است. نگاهی متفاوت و دیگرگونه به داستان تاریخی خضر پیامبر، آب حیوان و آیینه اسکندر دارد. و اشاره به داستان های قرآنی مانند قصه اصحاب کهف، اصحاب فیل... و به تاریخ و وقایع دوران امامان (ع)، امام علی (ع)، امام حسین (ع)، امام رضا (ع)، امام موسی کاظم (ع)، امام مهدی موعود (عج)، و به تاریخ عاشقانه های زبان و ادب فارسی مانند لیلی و مجنون، خسرو و شیرین، شیرین و فرهاد، یوسف و زلیخا اشاره می کند. در اشعار خود اشاره تاریخی به عرفایی بزرگی چون منصور حالج، ابراهیم ادهم و رابعه آن زن عارف دارد. در مواردی به چهره های بخشنده مانند حاتم طائیی و معن بن زائد و خساست قارون نظر دارد. گاهی هم عظمت و شکوه کشورها و شهرهای بزرگ جهان را از جمله ایران، یمن، تبریز، اصفهان، بغداد...را با اشاره تاریخی در شعرش جلوه می دهد. گاه به تاثیر از سفر دور و دراز خود در هند به تاریخ آن سرزمین اشاره می کند. سیر اندیشه صائب به تاریخ و آن چه پیش از او اتفاق افتاده کم نظیر و شاید بی نظیر باشد. اشاره به شعرای پیش از خود حافظ، مولوی، سنایی...و گاه شکوه و سلطنت پادشاهان چین، مصر... هم نشانه ی از اهمیت خاص او به نگاه های تاریخی در همه ی اعصار است.

کلیدواژه ها:

صائب تبریزی ، اشارات تاریخی ، دیوان اشعار