تحلیل ضابطه مسئولیت مدنی دولت در آرای قضایی

مسئولیت مدنی دولت در قبال خسارات ناشی از صدور و اجرای آراء قضایی، یکی از مهم ترین موضوعاتی است که در حقوق خصوصی و عمومی مورد بحث قرار می گیرد. در این موضوع، مسئولیت دولت زمانی مطرح می شود که به موجب صدور و اجرای آراء خساراتی وارد آید. هدف اصلی این تحقیق، تحلیل مبانی حقوقی مسئولیت دولت در ارتباط با آراء قضایی و تعیین ضوابط روشن برای تبیین حدود این مسئولیت است. روش تحقیق به صورت توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای انجام شده و به رغم رویکرد تطبیقی، تحلیل نهایی بر پایه نظام حقوقی ایران صورت گرفته است؛ یافته ها نشان می دهد که در صورت وقوع تقصیر شخصی از سوی قاضی و یا عوامل اجرایی در صدور و اجرای آراء، مسئولیت جبران خسارت بر عهده خود فرد است، اما در موارد بروز تقصیر اداری، دولت مسئول شناخته می شود. در صدور آراء، اگر خسارات ناشی از تقصیر سبک و اشتباه حرفه ای قاضی باشد، دولت مسئول خواهد بود؛ در مقابل، تقصیرات فاحش یا مبتنی بر سوءنیت، مسئولیت را متوجه شخص قاضی می سازد؛ همچنین در اجرای آراء، در صورتی که خسارات ناشی از اجرای رای خلاف حق باشد و نه ناشی از قصور عوامل اجرایی، مسئولیت مدنی بر عهده دولت خواهد بود؛ نتیجه گیری تحقیق آن است که ضوابط مسئولیت مدنی دولت در حوزه صدور آراء قضایی، مبتنی بر تقصیر سبک و خطاهای متعارف حرفه ای قضات در تشخیص موضوع، صدور حکم یا تطبیق آن دو بر یکدیگر است. همچنین در اجرای آراء، مسئولیت دولت در صورت اجرای رای خلاف حق قابلیت تحقق دارد که این مسئولیت ناشی از اشتباه مقام قضایی است و در نقص وسایل ادارات که سبب خسارت در اجرای رای شده مصداق ندارد.

کلیدواژه ها:

مسئولیت مدنی دولت ، تقصیر قضات ، آرای قضایی