مطالعه واکنش دفاعی برخی از ارقام انگور (Vitis vinifera L.) به تنش خشکی

پژوهش حاضر با هدف بررسی برخی مکانیسم های تدافعی انگور تحت تنش خشکی، در ۷ رقم ایرانی، شامل چفته، سبز انگور، سیاه انگور، عسگری، قلاتی، کج انگور و یک رقم خارجی سوپریور با درجات متفاوت تحمل به خشکی، اجرا شد. آزمایش بصورت گلدانی و بر پایه طرح کاملا تصادفی با دوسطح آبیاری خشکی و شاهد در سه تکرار برای هر رقم انجام شد و نتایج با آزمون تی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. ابتدا در یک آزمایش مقدماتی خشکی تدریجی و خشکی یکباره روی رقم عسگری (رقم شاخص منطقه) مورد بررسی قرارگرفت. نتایج نشان داد که خشکی تدریجی باعث کاهش محتوای نشاسته، محتوای نسبی آب و پتانسیل آب (wᴪ) برگ شده، در حالی که محتوای ساکاروز، فروکتوز، پرولین و آنتی­اکسیدانت کل را افزایش می دهد، به طوری که محتوای پرولین برگ از ۱۶ به ۳۴ و محتوای ساکاروز برگ از ۱۸ به ۷۰ میکرو مول بر گرم وزن تر افزایش معنی­دار داشتند. با توجه به نتایج، آزمایش بصورت تنش تدریجی روی ارقام مورد مطالعه انجام شد. ارقام مختلف، تحت تنش خشکی الگوی متنوعی از تغییرات پرولین و نسبت قند محلول به نشاسته نشان دادند، در ارقام ’سبز انگور‛، کج انگور، قلاتی و سیاه انگور تفاوت معنی­داری در محتوای پرولین بین شاهد و خشکی مشاهده گردید، در سیاه انگور، محتوای پرولین از ۱۵ به حدود ۵۰ میکرو مول بر گرم وزن تر افزایش معنی­دار داشت. در رقم چفته همزمان با افزایش نسبت قند محلول به نشاسته، بیان ژن ساکاروز فسفات سنتتاز (ژن کلیدی بیوسنتز ساکاروز) نیز افزایش یافت. این نتایج نقش متابولیسم آنتی اکسیدانت ها، پرولین و قندهای محلول خصوصا ساکاروز و کنترل ژنتیکی آن را در واکنش دفاعی انگور به خشکی اثبات می­کند که احتمالا در ارقام انگور متحمل به خشکی قوی­تر عمل می­کنند. ارقام چفته، سیاه انگور، سبز انگور، ، قلاتی و کج انگور تحمل نسبتا بالاتری به خشکی نشان دادند.

کلیدواژه ها:

تاک ، سیگنالینگ خشکی ، کم آبی ، مقاومت به خشکی ، مکانیسم دفاعی