تاثیر محلول پاشی با سلنیوم بر برخی شاخص های مورفولوژی و فیزیولوژی کاهو (Lactuca sativa) تحت شرایط تنش کادمیوم در کشت هیدروپونیک

سابقه و هدف: کادمیوم یکی از مهمترین آلاینده های محیط زیست به شمار می رود که موجب صدمات جدی به جانداران و موجوداتی که از آن ها تغذیه می کنند، می شود. زمین های کشاورزی آلوده به کادمیوم یک مشکل بزرگ است. زیرا این فلز به راحتی توسط ریشه گیاهان جذب می شود و می تواند به قسمت های هوایی منتقل شود. افزایش تحمل گیاهان به تنش های زیستی و غیر زیستی موضوع قابل بحث و با اهمیتی است که امروزه بیشتر از پیش به آن پرداخته می شود. سلنیوم یکی از عناصری است که می تواند در تعدیل تنش در گیاهان استفاده شود. سلنیوم می تواند در کاهش اثرات تنش سمیت فلزات سنگین در خاک نقش داشته باشد. مواد و روش ها : این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو فاکتور و چهار تکرار در شرایط کشت هیدروپونیک در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی اجرا شد. فاکتور اول شامل کاربرد فلز کادمیوم (کلرید کادمیوم) در محلول غذایی در سه غلظت (صفر، ۳۰و ۶۰ میکرو مولار) و فاکتور دوم محلول پاشی با سلنیوم (سلنات سدیم) در سه غلظت (صفر، ۷۵ و ۱۵۰ میکرومولار) بود. یافته ها: نتایج حاصل نشان داد که با افزایش غلظت کادمیم پارامترهایی مانند وزن خشک برگ، تعداد برگ، هدایت روزنه ای و میزان کلروفیل کاهش ولی در مقابل پارامتر هایی مانند نشت الکترولیتی، میزان مالون دی آلدئید و قند های محلول افزایش یافتند. به طوری که بیشترین میزان صفات وزن خشک برگ (۱/۴ گرم)، تعداد برگ (۰۸/۲۰)، هدایت روزنه ای (۷۲/۲۶)، کلروفیل کل (۲۲۱/۰) در شرایط بدون کادمیم، در حالی که بیشترین میزان صفات نشت الکترولیتی (۷۶/۴۵)، مالون دی آلدئید (۰۷۲/۰)، قند محلول (۸۳/۰) در غلظت ۶۰ میکرومولار کامیم بدست آمد. همچنین نتایج مربوط به اثرت متقابل دو فاکتور مذکور نشان داد که بیشترین محتوی نسبی آب برگ (۹۵/۶۵ درصد)، کلروفیلa (۱۸/۰میلی گرم بر گرم وزن تر) در تیمار بدون تنش کادمیم و کاربرد محلول پاشی سلنیوم ۱۵۰ میکرومولار حاصل شد. همچنین سلنیوم موجب تعدیل تنش و اثرات تنش در گیاهانی که تحت تنش فلزات سنگین بودند گردید، به-طوری که بیشترین تاثیر محلول پاشی سلنیوم در غلظت های بالای تنش فلز سنگین کادمیوم بود.نتیجه گیری: سمیت کادمیوم موجب بروز اختلال در خصوصیات رشدی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی در رشد گیاه کاهو می شود، همچنین محلول پاشی سلنیوم موجب بهبود خصوصیات رشدی و بهبود عملکرد گیاه کاهو شده و همچنین موجب کاهش و تعدیل اثرات فلز سنگین کادمیم در گیاه کاهو گردید.سمیت کادمیوم موجب بروز اختلال در خصوصیات رشدی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی در رشد گیاه کاهو می شود، همچنین محلول پاشی سلنیوم موجب بهبود خصوصیات رشدی و بهبود عملکرد گیاه کاهو شده و همچنین موجب کاهش و تعدیل اثرات فلز سنگین کادمیم در گیاه کاهو گردید.

کلیدواژه ها:

واژه های کلیدی: فلزات سنگین ، شاخص های رشدی ، سبزی برگی ، سلنات سدیم