تحلیل زبانی ادبی واژه آزر در قرآن کریم

از کلماتی که در قرآن کریم به آن اشاره شده و به حضرت ابراهیم(ع) نسبت دارد، واژه «آزر» است. این واژه فقط یک بار در قرآن و در آیه ۷۴ سوره انعام: ﴿و اذ قال ابراهیم لابیه آزر ا تتخذ اصناما آلهه﴾ آمده است. پیرامون ماهیت و معنای «آزر» از سوی لغت شناسان و مفسران دیدگاه های مختلفی بیان شده است که در یک نگاه جامع، می توان آن ها را از دو جهت ماهیت و معنا بررسی کرد. این پژوهش با هدف بررسی لغوی و تفسیری واژه آزر با روش توصیفی - تحلیلی و با رویکرد زبان شناختی، به کمک ابزار کتابخانه ای، سعی در تبیین مفهوم و کاربرد این واژه در قرآن دارد. یافته ها حاکی از آن است که چندین دیدگاه درباره «آزر» بیان شده است: نامی برای بت، در معنای وصفی، پرکار و فعال، کلمه ای برای زجر و نهی از باطل، نام خدمتگزار ابراهیم(ع)، پدر ابراهیم(ع) در دوران شرک و اب او، اما در فرهنگ اسلامی و بعد از نزول قرآن، اغلب واژه «آزر» نام فردی مشرک و بت پرست تلقی شده که قرآن از او با عنوان «اب» ابراهیم(ع) یاد کرده است. بر اساس دیدگاه مشهور شیعه، او عمو یا جد مادری ابراهیم(ع) بود و مشهور اهل سنت نیز او را پدر حقیقی ابراهیم(ع) دانسته اند، اما به دلایل متعدد از جمله عدم ذکر«آزر» به عنوان نام یا لقب پدر ابراهیم(ع) در عهدین و منابع تاریخی و تفکیک قرآن میان «والد» و «اب» این نتیجه حاصل شد که «آزر»، پدر حقیقی ابراهیم نبود.

کلیدواژه ها:

آزر ، آیه ۷۴ سوره انعام ، اب ، ابراهیم(ع)