آلودگی نیتراته آبخوان شهری ایذه: خطرات زیستی و مدیریت محلی

این پژوهش با هدف ارزیابی وضعیت هیدروشیمی و آلودگی نیتراته آبخوان شهری ایذه انجام شد. با توجه به عدم وجود شبکه جمع آوری فاضلاب و نفوذ فاضلاب شهری از طریق چاه های جذبی به آبخوان، همراه با فعالیت های کشاورزی، تعیین کیفیت آب و ریسک های بهداشتی ناشی از نیترات از اهداف اصلی این مطالعه بود. از ۹ حلقه چاه بهره برداری آب در ۶ دوره نمونه برداری (آذر ۱۴۰۲ تا آبان ۱۴۰۳) نمونه برداری شد. پارامترهای فیزیکوشیمیایی شامل هدایت الکتریکی، یون های اصلی، نیترات، نیتریت، آمونیوم، COD، BOD و pH مورد سنجش قرار گرفت. با استفاده از نمودارهای دورو، گیبس و نمایه کلروآلکالین، سازوکارهای کنترل کننده شیمی آب بررسی شد. شاخص کیفیت آب (CCMEWQI) برای ارزیابی کیفیت آب در مصارف مختلف، شاخص خطر سلامتی (HQ) برای گروه های سنی مختلف (نوزادان، کودکان، نوجوانان، بزرگسالان) بر اساس مواجهه با نیترات تعیین، و شاخص آلودگی نیترات (NPI) برای بررسی شدت آلودگی و توزیع مکانی نیترات استفاده شد.شاخص WQI مشخص نمود که کیفیت آب برای مصارف آشامیدنی و کشاورزی در محدوده خوب تا عالی است. میانگین نیترات نمونه های آب برداشت شده در آبخوان شهری ایذه (۵۳.۳۵ میلی گرم بر لیتر)، از حد مجاز (۵۰ میلی گرم بر لیتر) فراتر بود. ۳۹ درصدنمونه ها دارای NPI>۱.۵ (آلوده) و ۲۰ درصد در آستانه بحرانی (NPI=۰.۷۵–۱.۵) بودند.در ۵۴ درصد نمونه ها برای نوزادان و ۴۶ درصد برای کودکان، شاخص HQ > ۱ بود. در نهایت راهکارهایی جهت کاهش غلظت نیترات در آب زیرزمینی شهر ایذه پیشنهاد گردید، و پیشگیری از نفوذ آلاینده ها به عنوان راهکار کلیدی برای حفظ کیفیت آبخوان ضروری دانسته شد.

کلیدواژه ها:

آلودگی ، شاخص کیفیت آب ، ریسک بهداشتی