بررسی آزمایشگاهی پدیده ی جذب در فرایند تزریق متناوب محلول فعال کننده ی سطحی و گاز نیتروژن

:با توجه به کاهش جهانی تولید نفت، نبود بازدهی روش های متداول ازدیاد برداشت و میزان بالای نفت باقیمانده در مخازن هیدروکربوری، استفاده از روش های با سوددهی بالاتر با وجود تحمیل هزینه ی بیشتر ، منطقی به نظر می رسد. پدیده ی جذب ناخواسته تحت تاثیر عامل های گوناگون باعث کاهش کارایی فرایند تزریق متناوب محلول فعال کننده ی سطحی و گاز می شود. این در حالی است که آنالیز جریان جزئی، موفقیت این روش را در فرایند ازدیاد برداشت مخازن هیدروکربوری تایید نموده است. در این مطالعه، فرایند جذب به دو روش استاتیک و دینامیک بررسی شد و تاثیر نوع فاز گازی، نوع سنگ، غلظت های گوناگون ماده فعال کننده ی سطحی و ماده ی کمکی بر میزان جذب صورت گرفته مطالعه شد. همچنین، آزمایش های تزریق متناوب محلول فعال کننده ی  سطحی و گاز به منظور مقایسه با دیگر روش های متداول مانند تزریق متناوب آب و گاز و تزریق پیوسته ی گاز و تاثیر ماده ی کمکی کلسیم لیگنوسولفانات بر میزان بازیافت انجام شد. به منظور به دست آوردن غلظت سدیم دودسیل سولفات از روش رنگ سنجی بر مبنای تشکیل زوج یون  بین ماده ی فعال کننده ی سطحی (آنیونی بدون رنگ) و  سفرانین (کاتیون رنگی) استفاده شد. نتیجه ها نشان داد که میزان دانسیته ی جذب ماده ی فعال کننده ی سطحی در حضور گاز نیتروژن نسبت به زمانی که گاز متان در معرض سنگ قرار دارد، کمتر است. همچنین میزان جذب سدیم دودسیل سولفات در حضور ماده ی لیگنوسولفانات کاهش می یابد. آزمایش های جذب استاتیک انجام شده بر روی دولومیت و شیل نشان داد که میزان جذب ماده ی فعال کننده ی سطحی در آنها بالاتر از سیلیس است. فرایند تزریق متناوب محلول فعال کننده ی سطحی و گاز نسبت به فرایند های تزریق متناوب آب و گاز و تزریق پیوسته گاز میزان بازیافت را به ترتیب ۱۰ و ۲۸ درصد افزایش می دهد. کف در نرخ بهینه ی تزریق به صورت مناسب تشکیل و باعث کاهش موثر تحرک پذیری گاز می شود. استفاده از ماده ی لیگنوسولفانات نیز ضمن افزایش ۲ درصدی میزان بازیافت باعث کاهش ۲۲ درصدی میزان جذب ماده ی فعال کننده ی سطحی می شود.

کلیدواژه ها:

مواد فعال کننده سطحی ، پدیده جذب ، زوج یون بی بار ، ماده ی کمکی ، بازیافت نفت