شناسایی و اولویتبندی مناسب ترین راهبردهای بهبود سلامت آبخیز سد ایلام با روش

حوزه های آبخیز، به عنوان بوم سازگان های متنوع، نقش مهمی در ارائه خدمات بوم سازگانی به جوامع محلی دارند. با توجه به فشارهای فزاینده بر این مناطق در سراسر جهان، پژوهشگران در تلاش اند با استفاده از روش های علمی موثر و پایدار از تخریب و زوال این حوزه ها جلوگیری کنند. این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت بندی راهبردهای بهبود سلامت آبخیز سد ایلام به عنوان یک حوزه مهم در ارائه خدمات به ویژه تامین آب برای مصارف شرب و کشاورزی با استفاده از مدل SWOT  انجام شده است. داده ها از طریق مطالعات میدانی، مصاحبه با کارشناسان، بررسی منابع و جلسات طوفان فکری جمع آوری شدند. برای وزن دهی عوامل داخلی و خارجی از فرآیند AHP و نرم افزار Expert Choice استفاده شد. سپس براساس نتایج ماتریس ارزیابی، راهبردهای مناسب تدوین و با ماتریس QSPM اولویت بندی شدند. در مجموع ۷ عامل قوت، ۷ عامل ضعف، ۷ فرصت و ۷ تهدید شناسایی شدند. امتیازات نقاط قوت ۳۳/۳، نقاط ضعف ۵۷/۳، فرصت ها ۵۴/۳ و تهدیدها ۲۸/۳ به دست آمد. براساس این نتایج، راهبرد WO پیشنهاد شد. راهبردهای اولویت بندی شده شامل مدیریت مطلوب آب های سطحی و زیرزمینی (SO۲)، استفاده از ظرفیت سازمانی و بومی برای مقابله با تغییر اقلیم (ST۴)، تقویت برنامه های حفاظت خاک و آب و توسعه تحقیقات (WO۲) و توسعه برنامه های آموزشی مرتبط با بحران آب و تغییر اقلیم (WT۱) هستند. در نهایت، اجرای این راهبردها با بهبود مدیریت منابع آب، تقویت آگاهی های محلی و کاهش اثرات تغییرات اقلیمی، می تواند به تقویت تاب آوری جامعه محلی، حفظ منابع طبیعی و بهبود کیفیت زندگی آنها کمک کند. نتایج این تحقیق نشان دهنده اهمیت ویژه تقویت برنامه های حفاظتی، مدیریتی و آموزشی در جهت بهبود سلامت آبخیز سد ایلام است. پیشنهاد می شود که اجرای این راهبردها با همکاری و مشارکت فعال جامعه محلی و نهادهای مرتبط صورت گیرد تا بتوان به بهترین نتایج دست یافت.

کلیدواژه ها:

راهبرد ، سد ایلام ، سلامت آبخیز ، مدیریت ، SWOT