بررسی اجزاء مقاومت بیماری زنگ قهوه ای در لاین های امید بخش گندم مربوط به اقلیم های گرم و خشک جنوب و مرطوب شمال

زنگ قهوه ای یا زنگ برگ با عامل قارچی Puccinia triticina یکی از مخرب ترین بیماری های قارچی گندم در سطح جهان است که هر ساله باعث خسارت چشمگیر و کاهش عملکرد گندم در بسیاری از مناطق کشور می شود، تولید ارقام مقاوم یکی از کاراترین و اقتصادی ترین روشهای کنترل این بیماری می باشد. در این پژوهش به منظور ارزیابی مقاومت به زنگ قهوه ای، جدایه زنگ قهوه ای گرگان روی 42 لاین پیشرفته گندم مربوط به 2 اقلیم گرم و خشک و مرطوب شمال به دلیل اهمیت در این دو منطقه، در سال 90، در شرایط گلخانه در مرحله گیاهچه ای در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در 2 تکرار مورد آزمایش قرار گرفت. در این بررسی اجزاء مقاومت از جمله تیپ آلودگی و دوره کمون اندازه گیری شدند. تیپ آلودگی بر اساس مقیاس (0-4) میکنتاش یادداشت برداری شد. نتایج حاصل نشان داد لاین ها ازنظر هر دو صفت تفاوت معنی داری در سطح 1% داشتند. تجزیه های آماری برای این جدایه در هر دو اقلیم بین دو صفت همبستگی مثبت معنی داری در سطح 5% نشان داد. در اقلیم شمال لاین های 3، 14، 11 و در اقلیم گرم جنوب لاین های 17، 22، 4، 20 بیشترین دوره کمون را نشان دادند. در تجزیه کلاستر مربوط به این جدایه، لاین ها در هر دو اقلیم به 3 گروه مجزا تقسیم شدند. همچنین در لاین های اقلیم جنوب، لاین های 1، 4، 14، 17، 19، 20، 22 و در لاین های اقلیم شمال، لاین های 3، 11، 13، 14 واکنش حساسیت مشاهده شد. لاینهای 3، 6، 7، 8، 13، 10، 15 برای اقلیم جنوب و برای اقلیم شمال لاین های 1، 5، 6، 7، 9، 15، 17، 20 واکنش مقاومت را نسبت به این جدایه از عامل بیماری زنگ قهوه ای گندم نشان دادند که می توان آنها را به عنوان منابع مقاومت در اهداف اصلاحی و به نژادی استفاده نمود.

کلیدواژه ها:

اجزاء مقاومت ، تیپ آلودگی ، زنگ قهوه ای ، کلاستر ، گندم