بررسی عملکرد ملکه های اصلاح شده زنبورعسل ایرانی "آرام" با ملکه های بومی و آمیخته های آنها در شرایط اقلیمی استان کردستان

پژوهش حاضر با هدف بررسی عملکرد ملکه های اصلاح شده زنبورعسل ایرانی با ملکه های بومی و آمیخته های آنها در سه زنبورستان واقع در اقلیم­های متفاوت استان کردستان طی سال­های ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۲ در قالب آزمایش فاکتوریل ۳×۳ و بر اساس طرح پایه کاملا تصادفی با نه تیمار و پنج تکرار انجام شد. تیمارها شامل ملکه­های زنبورعسل اصلاح شده و جفت خورده در هسته مرکزی طرح کلان اصلاح نژاد زنبورعسل ایرانی، ملکه­های آمیخته و ملکه بومی بودند. بعد از آماده­سازی کلنی­ها در هر زنبورستان، معرفی موفقیت­آمیز ملکه­ها و سپس همسان­سازی کلنی­ها بعد از استقرار ملکه­ها، صفات آرامش روی سطح قاب، بچه­دهی، هموزیگوتی آلل­های جنسی، جمعیت (بالغین و نوزادان) و تولید عسل کلنی­های زنبورعسل مورد مطالعه در هر زنبورستان مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر تیمار، ملکه، زنبورستان و آثار متقابل آنها روی همه صفات مورد مطالعه معنی­دار بود (۰۱/۰P<). نتایج مقایسه میانگین­ها نشان داد بیشترین میانگین صفات آرامش روی سطح قاب، بچه­دهی، جمعیت بالغین و نوزادان مربوط به ملکه­های اصلاح شده و کمترین آنها مربوط به ملکه­های شاهد بود. همچنین، بیشترین میانگین صفات هموزیگوتی آلل­های جنسی و تولید عسل به­ترتیب مربوط به ملکه­های بومی و ملکه­های آمیخته بود. با عنایت به برتری و بهبودهای معنی­دار ملکه­های اصلاح شده زنبورعسل ایرانی در بیشتر صفات مورد مطالعه در پژوهش حاضر می­توان استنباط کرد اصلاح نژاد در راستای بهبود صفات هدف موثر بوده و استفاده از ملکه­های اصلاح شده زنبورعسل نژاد ایرانی در راستای افزایش عملکرد کلنی­های زنبورعسل کشور توصیه می­شود.

کلیدواژه ها:

زنبورعسل ، زنبورستان ، صفات رفتاری و عملکردی ، ملکه اصلاح شده ، ملکه بومی