تعیین تیپ شیمیایی (Chemotyping) توکسین های تولید شده در جدایه های قارچ Fusarium graminearum با استفاده از آزمونهای ژنتیکی مبتنی بر DNA

بلایت فوزاریومی سنبله گندم (Fusarium Head Blight, FHB) از مهمترین بیماری های غلات دانه ریز در دنیا بوده که توسط گونه های مختلفی از جنس Fusarium بویژه گونه F.graminearum ایجاد می شود. بیماری سبب کاهش عملکرد و همچنین آلوده سازی محصول به انواع توکسینهای قارچی می گردد. توکسین هایی مانند داکسی نیوالنول (DON)، نیوالنول (NIV) و زآرالنون (ZEA) از شناخته شده ترین توکسینها بوده که تهدیدی جدی برای سلامت انسان، حیوانات و طیور و امنیت غذایی به شمار می رود. معمولاً ردیابی و شناسایی انواع توکسین های تولید شده مشکل، زمان بر و هزینه بردار بوده و نیازمند استفاده از روش های پیچیده سرولوژیکی و کروماتوگرافی می باشد. استفاده از روشهای مولکولی مبتنی بر DNA می تواند اطلاعات مفیدی در مورد تولید متابولیت های ثانویه از جمله توکسین ها بدست آورد. لذا در این تحقیق به منظور مطالعه توانانیی تولید و شناسایی تیپ یمیایی توکسین های تولید شده توسط جدایه های مختلف فوزاریوم بالغ بر 90 جدایه F. graminearum از مزارع مختلف استان های گلستان، مازندران و همچنین دشت مغان جمع آوری و تولید توکسین های NIV DON و همچنین مشتقات شیمیایی وابسته به آنها بررسی گردید. برای تعیین گروه شیمیایی توکسین جدایه های مورد بررسی از مجموعه آغازگرهای TRI13DONR, TRI13F، و آغازگرهای اختصاصی ژن TRI5 جهت بررسی تیپ شیمیایی DON و از آغازگرهای TRI13, NIVF TRI13R و آغازگرهای اختصاصی ژن TR17 جهت بررسی تیپ یمیایی NIV استفاده گردید. همچنین ردیابی مشتقات شیمیایی استیله شده DON از جمله 15-AcDON و 3-AcDON به وسیله آغازگرهای اختصاصی ژن TRI3 انجام گرفت. نتایج واکنش PCR نشان داد که 73 درصد جدایه ها همزمان تولید کننده DON و NIV بوده و بقیه 27 درصد جدایه ها فقط DON تولید کرده و NIV تولید نمی کنند. همچنین تیپ شیمیایی تمامی جدایه های تولید کننده DON از نوع AcDON-15 می باشند. این تحقیق برای اولین بار از تولید همزمان DON و NIV در تعداد زیادی از جدایه های F. graminearum گزارش می نماید. همچنین نتایج این تحقیق نشانگر این است که می توان تولید کموتایپ های مختلف در F. graminearum را بررسی و روش مولکولی را جایگزین روشهای هزینه بر شیمیایی و کروماتوگرافی نمود.

کلیدواژه ها:

بلایت فوزاربومی سنبله گندم ، تیپ شیمیایی توکسین ، داکسی نیوالنول ، نیوالنول