از شناخت تا آسیب شناسی: مروری یکپارچه بر نقش نشخوار فکری در اختلالات روانی و درمان های مبتنی بر شواهد

نشخوار فکری به عنوان سبکی از پردازش شناختی، با ویژگی هایی چون تکرار، منفعل بودن و تمرکز بر خود، در سال های اخیر به یکی از مفاهیم کلیدی در فهم آسیب شناسی روانی بدل شده است. هدف این مقاله، مروری یکپارچه بر مبانی نظری، شواهد تجربی و مداخلات درمانی مرتبط با نشخوار فکری است. در بخش نظری، دیدگاه های مختلف از جمله نظریه پاسخ های افسردگی، مدل های شناختی، فراشناختی، رفتاری-نوروبیولوژیکی و نظریه های اجتناب هیجانی تحلیل شده اند. یافته های پژوهشی نشان می دهند که نشخوار فکری در طیف اختلالات روانی نظیر افسردگی، اضطراب، PTSD، BPD، OCD نقش علی و نگهدارنده ای ایفا می کند. همچنین پیامدهای روان شناختی آن شامل ناامیدی، افکار خودکشی، خودسرزنشی و چرخه های استرس شناختی مرتبط شده است. در سطح زیستی با اختلال در شبکه حالت پیش فرض مغز، کاهش مهار شناختی و افزایش شاخص های استرس مرتبط است. در بخش بالینی، درمان های مبتنی بر شواهد مانند CBT، درمان شناخت محور، ACT درمان فراشناختی و مداخلات دیجیتال اثربخشی چشمگیری در کاهش نشخوار و بهبود علائم روانی نشان داده اند. در مجموع، نشخوار فکری نه تک علامت سطحی، بلکه فرآیندی تمرکزی در ساختار اختلالات روانی است که توجه به آن در سطوح نظری، پژوهشی و بالینی می تواند مسیرهای نوینی در پیشگیری و درمان روان شناختی بگشاید.

کلیدواژه ها:

نشخوار فکری ، افسردگی ، اضطراب ، نظریه های فراشناختی ، درمان شناختی-رفتاری ، ذهن آگاهی ، درمان پذیرش و تعهد ، شبکه حالت پیش فرض ، خودآسیبی ، افکار خودکشی ، مداخلات دیجیتال ، آسیب شناسی روانی