اثر کاربرد باکتری های محرک رشد بر عملکرد برنج در مقادیر کاهش یافته کودهای شیمیایی

مقدمه و اهداف: با توجه به اهمیت گیاه برنج در تامین امنیت غذایی در سطح ملی و جهانی، یافتن مسیرهای افزایش تولید این گیاه استراتژیک امری ضروری است. برای این منظور، استفاده از ریزجانداران افزاینده رشد (به طور جداگانه یا در ترکیب با مقادیر کاهش یافته کودهای شیمیایی) در سیستم های کشت برنج، به عنوان یک راه بالقوه برای بهبود کارایی کود و کاهش مشکلات زیست محیطی مورد توجه می باشد. لذا این پژوهش با هدف ارزیابی تاثیر باکتری های افزاینده رشد بر عملکرد و اجزای عملکرد برنج رقم امیر در مقادیر کاهش یافته کودهای شیمیایی اجرا شد. مواد و روش ها: این آزمایش به صورت کرت های خردشده و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل دو سطح کودی (۱۰۰ و ۷۵ درصد مصرف کود بر اساس نتایج آزمون خاک به ترتیب به عنوان سطح کودی مطلوب و کاهش یافته) و چهار تیمار تلقیح با باکتری (تلقیح جداگانه ی هر یک از باکتری هاRahnella aquatilis، Burkholderia cepacia، ترکیبی (R. aquatilis+B. cepacia) و شاهد (عدم تلقیح باکتری)) به ترتیب به عنوان کرت های اصلی و فرعی بودند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SAS نسخه ۴/۹ استفاده گردید. مقایسه میانگین ها نیز به روش حداقل تفاوت معنی دار (LSD) در سطح احتمال پنج درصد انجام شد. یافته­ها: نتایج نشان داد که از نظر صفات مورد مطالعه، بین سطوح کودی کاهش یافته و مطلوب اختلاف معنی داری وجود نداشت. درصورتیکه استفاده از باکتری های افزاینده رشد سبب بهبود صفات مورد مطالعه برنج نسبت به تیمار شاهد (عدم تلقیح) شد. به عبارت دیگر تلقیح ترکیبی باکتری های R. aquatilis و B. cepacia موجب افزایش ارتفاع بوته (۳/۱۱ درصد)، طول خوشه (۶/۱۱ درصد)، تعداد پنجه در بوته (۱/۲۹ درصد)، تعداد دانه پر در خوشه (۲۷ درصد)، وزن هزار دانه (۹/۷ درصد)، عملکرد دانه (۲/۲۵ درصد)، عملکرد بیولوژیک (۶/۲۰ درصد)، مقدار پتاسیم در دانه و اندام هوایی (به ترتیب ۷/۴۶ و ۶/۴۵ درصد) و مقدار روی در دانه و اندام هوایی (به ترتیب ۲۵/۱۰۶ و ۵۸/۷۰ درصد) نسبت به تیمار شاهد (عدم تلقیح) شد.نتیجه گیری: در مجموع می توان با مصرف کمتر کودهای شیمیایی و جایگزینی آن با کودهای زیستی، بدون تفاوت معنی دار در عملکرد و اجزای عملکرد برنج در جهت نیل به اهداف کشاورزی پایدار گام برداشت. کاربرد باکتری های افزاینده رشد به صورت ترکیبی (به عنوان بهترین تیمار) موجب افزایش بیشتر صفات مورد مطالعه شد. به طوری که این صفات اختلاف آماری معنی داری در مقایسه با تیمار عدم کاربرد باکتری های افزاینده رشد داشتند که نشان دهنده دستیابی به عملکرد مطلوب به همراه بهبود سلامت محیط زیست می باشد.

کلیدواژه ها:

باکتری حل کننده پتاسیم و روی ، جذب عناصر ، عملکرد و اجزای عملکرد