بیلان آب و املاح در روش های آبیاری سطحی و قطره ای مزارع گندم در شرایط شوری آب و خاک

هدف از این تحقیق بررسی تاثیر روش های آبیاری سطحی و قطره ای بر تجمع نمک در ناحیه ریشه گندم زمستانه در خاک لومی دشت مهیار اصفهان بود. در این تحقیق از ترکیب نتایج یک مزرعه آزمایشی و مدل شبیه سازی AquaCrop استفاده شد. بر اساس نتایج، میزان آب آبیاری در روش های آبیاری سطحی و قطره ای نواری (تیپ) با فواصل ردیف ۷۵ سانتیمتر، به ترتیب ۱۰۰۰۰ و ۶۵۰۰ مترمکعب در هکتار با شوری آب ۴ دسی زیمنس بر متر بود. تاثیر روش های آبیاری بر میزان مصرف آب آبیاری در سطح ۱ درصد معنی دار بود و نشان داد که براساس این شاخص، آبیاری قطره ای نسبت به روش سنتی برتری دارد. نتایج نشان داد که در روش آبیاری سطحی و قطره ای نواری به ترتیب ۶۰ و ۸۵ درصد از مجموع آب آبیاری و بارندگی موثر در فرآیند تبخیر و تعرق گیاه و مابقی صرف آبشویی خاک شده است. بیلان سالانه نمک خاک نشان داد که در روش آبیاری سطحی، نمک ورودی به خاک ۰/۵ تن بر هکتار کمتر از نمک آبشویی شده از منطقه ریشه است، اما در روش آبیاری قطره ای، سالیانه میزان ۲ تن در هکتار نمک در خاک تجمع یافت. لذا به منظور حفظ پایداری شوری خاک در روش آبیاری قطره ای نواری عمق آبیاری ۲۰ درصد افزایش داده شد. با این وجود ضمن پایداری شوری خاک، میزان آب آبیاری در روش آبیاری قطره ای ۲۰ درصد کمتر از آبیاری سطحی بود، ولی اندازه گیرهای مزرعه ای نشان داد که در روش آبیاری قطره ای نواری، بخشی از سطح مزرعه خیس شده و آبشویی خاک به خوبی انجام نمی شود، لذا توصیه می شود آبشویی سالیانه خاک به روش آبیاری سطحی یا بارانی برای پایداری شوری خاک و پایداری تولید انجام گردد.

کلیدواژه ها:

مدل های شبیه سازی ، مدیریت آبیاری ، آبشویی خاک ، کشاورزی پایدار