بررسی و مدل سازی تغییرات کاربری اراضی شهرستان مهاباد با استفاده از مدل زنجیره مارکوف

در تحقیق حاضر به مطالعه و ارزیابی روند تغییرات کاربری اراضی شهرستان مهاباد در یک بازه زمانی بیست ساله از ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ و پیش بینی روندهای احتمالی آن تا سال ۲۰۴۰ پرداخته شده است. در تحقیق حاضر، از تصاویر سنجنده های ETM و OLI ماهواره لندست در سه تاریخ ۲۰۰۰، ۲۰۱۰ و ۲۰۲۰ و تکنیک طبقه بندی نظارت شده برای تشخیص تغییرات رخ داده بهره گرفته شده است. همچنین، به منظور مدل سازی تغییرات کاربری اراضی از مدل زنجیره مارکوف و سلول های خودکار استفاده شده است. مطابق نتایج، اراضی ساخته شده بیشترین افزایش مساحت و پهنه های آبی بیشترین کاهش مساحت را نشان داده اند به نحوی که مساحت اراضی ساخته شده از ۶۷/۲۳۶۷ هکتار به ۰۸/۷۱۰۰۶ هکتار و مساحت پهنه های آبی از ۶۳/۹۲۶۶ هکتار به ۲۸/۱۱۶۴ هکتار رسیده است. علاوه بر این، نتایج مدل مارکوف چنین نشان می دهد که روند تغییرات کاربری اراضی منطقه موجب افزایش سطح اراضی بایر و اراضی ساخته شده و کاهش سطح دیگر اراضی شده و چنین انتظار می رود که مساحت اراضی زراعی به میزان ۱/۱۴۷۳ هکتار، باغات و جنگل ها به میزان ۱۱/۸۱۰ هکتار، اراضی مرتعی به میزان ۴/۱۶۴۵۵ هکتار و پهنه های آبی به میزان ۶۹/۵۴۵ با کاهش و در مقابل، مساحت اراضی بایر به میزان ۷۲/۱۱۸۳۱ هکتار و اراضی ساخته شده به میزان ۴۲/۷۴۴۸ هکتار افزایش خواهد یافت. به طور کلی، پیش بینی ها روند فزاینده گسترش اراضی ساخته شده و مسکونی و نیز کاهش روزافزون گستره پهنه های آبی منطقه را برجسته نموده است که این روند می تواند پیامدها و تبعات بسیاری بر توسعه پایدار شهرستان مهاباد به دنبال داشته باشد. بنابراین، نتایج تحقیق حاضر ضرورت توجه به مبحث تغییر کاربری اراضی در محدوده شهرستان مهاباد را برجسته نموده و می تواند شناخت مناسبی از ابعاد، روندها و الگوهای کاربری زمین در منطقه به مسئولان، محققان و مردم محلی ارائه دهد.

کلیدواژه ها:

پوشش زمین ، طبقه بندی نظارت شده ، سنجش ازدور ، ماتریس تغییرات ، مهاباد