تاثیر قارچ های انباری بر زوال بذر سویا در شرایط مختلف نگهداری و رطوبت بذر

چکیده مبسوط مقدمه: دانستن و درک خصوصیات پیچیده ای که طول عمر بذر را کنترل می کنند، دارای اهمیت اکولوژیکی، زارعی و اقتصادی است. شرایط نگهداری نامناسب پس از برداشت، بخش بزرگی از عملکرد سالیانه را در انبار از بین می برد که قسمتی از آن به دلیل فعالیت های میکروبی در انبارها می باشد. خسارت ناشی از کپک های انباری بر اساس شرایط آب و هوایی، محصول و امکانات انبارداری متغیر است. مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر شرایط نگهداری و رطوبت اولیه بذر بر رشد قارچ های انباری و ارتباط بین میزان آلودگی به قارچ ها با کیفیت و تغییرات بیوشیمیایی بذر انجام شد. مواد و روش ها: به منظور بررسی تاثیر قارچ های انباری بر زوال بذر سویا در شرایط مختلف انبارداری پژوهشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل سه میزان رطوبت اولیه بذر شامل رطوبت پایین (۱۰%)، رطوبت متوسط (۱۲%) و رطوبت بالا (۱۴%) به عنوان فاکتور اول و دو شرایط انبارکردن شامل انبار مورد استفاده برای نگهداری بذر در مغان و انبار کنترل شده نگهداری بذر در موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال به عنوان فاکتور دوم در نظر گرفته شد. بذرهای سویا رقم ویلیامز پس از ۶ ماه نگهداری در شرایط کنترل شده و شرایط متداول نگهداری بذر از نظر آلودگی به قارچ های Aspergillus niger, Aspergillus flavus, Fusarium spp, Penicillium spp و همچنین صفات کیفی و بیوشیمیایی بذر شامل درصد جوانه زنی، شاخص بنیه گیاهچه، میزان قندهای محلول و پروتئین بذر مورد مطالعه قرار گرفتند. یافته ها: نتایج این آزمایش نشان داد که با افزایش رطوبت بذر به ۱۴ درصد به طور معنی داری از کیفیت بذر کاسته شد. همچنین آلودگی به قارچ های انباری رابطه مستقیمی با میزان رطوبت بذر داشته و بذرهای با رطوبت بالا به سرعت مورد هجوم قارچ های انباری قرار گرفته و این آلودگی ها سبب کاهش کیفیت بذر و کاهش قابلیت حیات گردید. همچنین در بذرهای با رطوبت ۱۴ درصد در انبار مغان نسبت به انبار کنترل شده آلودگی به قارچ آسپرژیلوس نیگر از ۵/۲۷ به ۷۵/۴۳ درصد افزایش و درصد جوانه زنی از ۵/۵۲ به ۲۳ درصد کاهش نشان داد. این بررسی نشان داد که با افزایش درصد قارچ های انباری، زوال بذر سویا به طور معنی داری افزایش یافت. بررسی تغییرات بیوشیمیایی بذرهای زوال یافته در طی انبارکردن نشان داد که با افزایش پیری بذرها میزان قندهای محلول و درصد پروتئین کاهش یافت، به طوری که در بذرهای نگهداری شده در شرایط نامناسب، میزان قندهای محلول و پروتئین بذر به طور معنی داری پایین تر بود. همچنین با افزایش رطوبت بذر که افزایش زوال بذر را در پی داشت از محتوای قندهای محلول و پروتئین به طور معنی داری کاسته شد. نتیجه گیری: براساس نتایج به دست آمده، رطوبت اولیه بذر و شرایط نگهداری دو عامل مهم و تعیین کننده میزان هجوم بیماری ها در طی انبارداری بودند و این موضوع با تاثیر بر محتوای قندهای محلول و پروتئین محلول باعث زوال بذر و کاهش بنیه بذر و قابلیت حیات بذر گردید. همچنین می توان نتیجه گیری کرد که رطوبت بذر ۱۲ درصد که رطوبت استاندارد تولید بذر سویا در ایران است، رطوبت مناسبی برای نگهداری بذر می باشد. جنبه های نوآوری: معرفی شرایط مناسب انبارداری و رطوبت اولیه بذر به منظور کاهش آسیب قارچ ها و زوال بذر سویا تعیین آسیب های قارچ های مختلف در طی انبارداری بذر سویا تعیین ارتباط بین میزان آلودگی بذر سویا به قارچ های انباری با کیفیت، میزان پروتئین و قندهای محلول بذر

کلیدواژه ها:

Germination percent ، Seed protein ، Soluble sugar ، Storage fungi ، پروتئین بذر ، درصد جوانه زنی ، قندهای محلول ، کپک های انباری