تحلیل مفاهیم عرفانی در معماری و تزیینات امامزاده اسماعیل اصفهان

با ظهور اسلام پیام توحید از طریق وحی در دنیای اسلام گسترش یافت و مفاهیم عمیق عرفانی و معرفتی ظهور یافت. در این میان مفاهیم عرفانی و روحانی از طرق مختلف به اشکال هنری تجلی یافت. برای انتقال این مفاهیم هنرمندان مسلمان تالش نمودند در بناهای مساجد و امامزادهها با استفاده از عناصر معماری و تزیینات بکار رفته در آن ها فضایی روحانی را به مخاطبان خود انتقال دهند. امامزاده اسماعیل در اصفهان از جمله مکانهایی است که با نوع معماری و تزییناتی که بکار رفته، در فراخواندن بیننده به سکوت و حضور در ساحتی معنوی نقش موثری ایفا میکند. بر این اساس این سئوال مطرح است که هنرمندان چگونه توانسته اند با استفاده از عناصر معماری و تزیینات مفاهیم عرفانی و روحانی را انتقال دهند؟ هدف از این مقاله دستیابی به ویژگیهایی است که توسط هنرمندان برای رسیدن به فضای عرفانی و عوالم روحانی از طریق نمایش عناصر و اشکال هنری شکل گرفته است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و روش گردآوری مطالب کتابخانهای و میدانی بوده است. از نتایج تحقیق چنین بر میآید که معماران با استفاده از عناصر معماری دست به خلق فضاهایی زدهاند که انسان را به سکوت، حرکت، ایستایی و چرخش فرا میخواند. این امر سبب شده فضا هم موجب نوعی تامل و مراقبه درونی شود و هم حضور خداوند موجب جنبش و حرکت به سوی او گردد. همچنین تزیینات نقاشی با روایاتی از عاشورا و نگارههایی از امام حسین(ع) فضایی مذهبی – عرفانی را رقم زدهاند که توانسته استمرار روایت های دینی را در جان انسانها زنده نگه دارد.

کلیدواژه ها:

هنر اسلامی ، معماری ، امام زاده اسماعیل ، مفاهیم عرفانی ، تزیینات