مطالعه شبه ترجمه رمان آدم زنده از احمد محمود

شبه­ترجمه به متونی اطلاق می شود که به صورت ترجمه ارائه شده، اما هیچ منبع متناظری به زبان های دیگر برای آن وجود ندارد؛ در نتیجه فاقد هرگونه انتقال واقعی زبانی و رابطه ترجمانی است. این گونه آثار یکی از موضوعات جذاب برای پژوهش­گران علاقه­مند به ترجمه است. شناسایی انگیزه­ها و راهبردهای خلق شبه ترجمه در نظام ادبی جامعه مقصد امری بایسته و ضروری است. یکی از نمونه­های شاخص شبه­ترجمه، رمان «آدم زنده» با ترجمه احمد محمود است. محمود در مقدمه رمان، نویسنده رمان را فردی عراقی به نام «ممدوح بن عاطل ابونزال» معرفی می کند، اما با تحلیل سطوح متنی، ژانری و گفتمانی رمان مشخص می شود که محمود نویسنده آن است. در پژوهش حاضر تلاش می شود با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی، زمینه­های پیدایش شبه­ترجمه «آدم زنده» و همچنین مهم ترین و شگردهای به­کار رفته در آن بر اساس الگوی مقصدمحور توری (۱۹۹۵) و همچنین الگوی تحلیل سه­سطحی لیو (۲۰۱۹) بررسی شود. یافته­های پژوهش نشان داد احمد محمود با انگیزه طرح مضامین مترقیانه و نقد سیاسیون در اثر خود، شیوه جدیدی از شخصیت پردازی را به کار برده و با تقلید از متن و پیرامتن متون ترجمه واقعی کوشیده اثرش را ترجمه جلوه دهد. این تدابیر موجب شده که محمود از تیغ تیز ممیزی و منتقدان ادبی تا حدودی در امان بماند.

کلیدواژه ها:

شبه ترجمه ، زمینه ها ، راهبردها ، «آدم زنده» ، احمد محمود ، زبان عربی