تحلیل نقوش منسوجات صفوی: از نماد شناسی تا معنا شناسی

این مقاله به تحلیل نقوش منسوجات دوره صفوی از منظر نمادشناسی و معناشناسی می پردازد و با استفاده از رویکرد آیکونولوژی، سعی در رمزگشایی و درک عمیقتر از تصاویر و نمادهای موجود در این آثار هنری دارد. منسوجات صفوی به عنوان نمادهای فرهنگی و اجتماعی، بازتاب دهنده تجارب و باورهای مذهبی جامعه آن دوران هستند و بررسی آنها می تواند به فهم بهتر سیر تحول اندیشه های مردم کمک کند. بافت پارچه در این دوره، نه تنها نیازهای اولیه انسان به پوشش را برآورده می کند، بلکه به عنوان یک وسیله فرهنگی و اجتماعی، تاثیرات عمیقی بر هویت ملی و دینی جوامع مختلف دارد. دوره صفویه به عنوان عصر امنیت و رشد فرهنگی، زمینه ساز توسعه صنایع نساجی و افزایش صادرات ابریشم شد. این دوره با ویژگی های خاص خود، به شکل گیری سنتهای نوینی در طراحی و بافت منسوجات انجامید که نه تنها به زیبایی ظاهری بلکه به معانی عمیقتری نیز اشاره دارند. این پژوهش با هدف شناسایی و تحلیل ویژگی های کاربردی و مفاهیم نمادین نقوش در منسوجات صفوی، تالش دارد تا از طریق مطالعه فرمها، رنگ ها و قواعد قراردادی، به تبیین معانی و ارزش های نمادین این آثار بپردازد. با توجه به پیشینه پژوهش های موجود در زمینه نقوش گیاهی و جانوری و نیز نمادهای مذهبی در هنر دوره صفوی، این مقاله به بررسی جنبه های کمتر مورد توجه قرار گرفته در زمینه منسوجات می پردازد. ضرورت این پژوهش در شناخت عمیقتر از نقش منسوجات در فرهنگ و هویت اجتماعی مردم آن دوران نهفته است و امید است که نتایج آن به غنای ادبیات موجود در این حوزه بیفزاید و زمینه ساز مطالعات بی شتری در آینده شود.

کلیدواژه ها:

منسوجات صفوی ، نقوش ، نمادشناسی ، معنا شناسی