کاربرد فناوری های نوین در مدیریت مناطق بیابانی و تالاب های کویری

بیابان زایی به معنی تخریب سرزمین و کاهش توان تولیدی آن به هیچ وجه معضل جدیدی نبوده، بلکه بخشی از پدیده توسعه طبیعی کشور ما به شمار می آید. اکوسیستم اراضی خشک حدود 78 میلیون هکتار از اراضی خاک ایران را در بر می گیرد که از این میزان اراضی بیابانی شده و بیابان ها بالغ بر 43 میلیون هکتار ( 2004 وfrwاست. بیابان زایی مانع اولیهتوسعه پایدار بشمار می آید. بیابان زایی نتیجه بهره برداری بی رویه از منابع توسط عوامل انسانی و اثرات پدیده طبیعینظیر تغییر اقلیم می باشد. ( 1996 وun در گذشته برخی اوقات اعتقاد بر این بود که اثرات بهره برداری نامناسب از منابع طبیعی و مدیریت نادرست محیط زیست در یک منطقه تنها محدود به همان منطقه و مناطق همجوار آن می شود. لیکن امروز، این مسئله ثابت گردیده که اثرات این معضل می تواند به وسعت کره زمین باشد.در این ارتباط، می توان اذعان داشت که مرزهای جغرافیایی در مسائل مربوط به منابع طبیعی و محیط زیست تنها خطوطی فرضی روی نقشه جغرافیایی بوده و نمی توانند مانعی برای توسعه این آلودگی به شمار آیند. بیابان زایی مهمترین مشکلموجود در اراضی خشک، نیمه خشک و خشک نیمه مرطوب بوده و ابعاد این مسئله تمامی مناطق را در سطح جهانی در بر گرفته و تهدیدی برای امرار معاش بیش از 900 میلیون جمعیت جهان به شمار می آید ( 1994 وunاهمیت این مسئله جامعه جهانی را بر آن داشت تا نسبت به برقراری معاهده مقابله با بیابان زایی در سال 1994 اقدام نماید. جمهوری اسلامی ایران به مدد 40 سال تجربه موفق در امر مدیریت منابع طبیعی و تثبیت شنهای روان و مبارزه با بیابان زایی سهم بزرگی را در تدوین این معاهده به خود اختصاص داده است این کشور در سال 1996 کنوانسیون را تصویب نموده است.کنوانسیون موضوع مبارزه با بیابان زدایی را در سطح ملی با اجرای برنام اقدام ملی و در سطح منطقه ای از طریق شبکه های موضوعی مطرح کرده است. باور عمومی بر این است که اجرای برنامه نه تنها در نهایت منجر به کاهش بیابان زایی و تعدیل اثرات منفی خشکسالی می شود، بلکه منجر به توسعه پایدار می گردد. به عبارت دیگر می توان گفت موضوعکنوانسیون بیابان زدایی و توسعه پایدار با یکدیگر مرتبط می باشند و لذا با توقف تخریب اراضی و ریشه کنی فقر در ارتباط مستقیم هستند.پیش از تصویب کنوانسیون و در طی 40 سال گذشته، ایران تلاش های چشمگیری را در جهت مبارزه با بیابان زایی انجامداده است که حاصل آن شامل تثبیت بیش از 2 میلیون هکتار تپه های ماسه ای متحرک و اراضی بیابانی به وسیله استفاده از مالچ های نفتی و جنگل کاری بوده است. همچنین توسعه زیست محیطی و تکنولوژی و تشویق دانش سنتی در اصلاح و احیاء فضای سبز در اراضی تخریب شده و در نهایت احیاء بیش از 10 میلیون هکتار از اراضی مرتعی در مناطق خشک ونیمه خشک ایران با همکاری نزدیک دامداران و عشایر از جمله فعالیت های دیگر مقابله با بیابان زایی در کشور می باشد.برنامه اقدام ملی مقابله با بیابان زایی دلایل اساسی تخریب سرزمین را مطرح می کند و میزان فعالیت های لازم برای جلوگیری و یا کاهش این عوامل را تعیین می کند. با توجه به اهمیت موضوع کنوانسیون مقابله با بیابان زایی، دولتجمهوری اسلامی ایران بخش بزرگی از درآمد ملی را به بیابان زدایی و کاهش اثرات خشکی اختصاص داده است. بعد از چند سال چالش بین دستگاه های مختلف دولتی و بخش خصوصی و بهره برداران برنامه اقدام ملی بیابان زدایی ایران آماده تصویب به وسیله نهادهای مربوطه مانند کمیته ملی بیابان زدایی شده است. هدف کلی در این راستا استفاده مؤثر و محدوداز منابع موجود می باشد