خوانش انتقادی و فهم متن: رویکردی شناختی

زبانشناسی شناختی با الهام و برداشت از مفاهیم روان‎شناسی شناختی از دل آن بیرن آمد و یکی از دغدغه‎هایش فهم سازوکار حاکم بر دریافت معنای متن است . به عبارتی، اینکه در مواجهه با یک متن چطور به معنای آن دست یابیم، چه واکنشی نسبت به معنای آن داشتهباشیم و چگونه فهم دقیقتری از آن به دست آوریم جزو اهداف برنامههای آموزشی بسیاری از نهادها و نیز بسیاری از خوانندهای متنها است. از سوی دیگر، مدرس هم این دغدغه را دارد که چگونه و با چه روشی میتوان به دانشجو در فهم سادهتر معنای متن کمک کرد.پژوهش حاضر در پی این است که با تلفیق نظریه جهان متن، مبتنی بر زبان‎شناسی شناختی و روان‎شناسی شناختی، و سبک‎شناسی آموزشی به بررسی کارآیی آن‎ها در فهم و خوانش انتقادی متن بپردازد. بر این اساس، داستان کوتاه کابوس‎های شبانه از ابوتراب خسروی، به عنوان متن موردبررسی، در اختیار ۷۵ دانشجوی رشته پزشکی قرار گرفت و از آن‎ها خواسته شد تا با خواندن یک و دو باره متن برداشت‎شان از داستان را به روی کاغذ بیاورند. سپس پرسش‎نامه تهیه‎شده مبتنی بر بخشهای نظریه جهان متن در اختیار آن‎ها قرار گرفت و این بار از آن‎ها خواسته شد تا با مراجعه به متن داستان به پرسش‎ها پاسخ دهند؛ و در نهایت، با توجه به این پاسخ‎ها برداشت جدیدشان از معنای متن را به روی کاغذ بیاورند. برای تحلیل این داده‎ها و آزمون فرضیه ها از روش های آماری توصیفی و استنباطی استفاده شد.

کلیدواژه ها:

نظریه جهان متن ، زبانشناسی شناختی ، کابوسهای شبانه ، سبکشناسی آموزشی