تاثیر عوامل منتخب فیزیکی و رفتاری بر مدت زمان تخلیه کامل جمعیت در شرایط اضطراری: مطالعه موردی حرم بنی هاشم

زمینه و هدف در طراحی ساختمان هایی با کاربردهای پیچیده و فضاهای متنوع، طراحان برای تامین ایمنی جمعیت در شرایط اضطراری معمولا به استانداردهای موجود تکیه می کنند. اگرچه هدف اصلی این استانداردها، تخلیه کامل جمعیت به منظور حفظ جان انسان هاست، اما این ضوابط لزوما با رفتارهای مختلف جمعیت، تعاملات آن ها با محیط فیزیکی و استراتژی های موثر مدیریت تخلیه همخوانی ندارند. در این راستا، پرسش های زیر مطرح می شود: آیا رفتارهای ناشی از وابستگی های اجتماعی بر مدت زمان تخلیه تاثیر می گذارد؟ ترس و وحشت جمعیت تا چه اندازه بر زمان تخلیه کامل در شرایط اضطراری موثر خواهد بود؟ تاثیر تخلیه مرحله ای جمعیت بر زمان تخلیه اضطراری چه میزان است؟ هدف این تحقیق، ارزیابی و تبیین مولفه های موثر بر زمان تخلیه اضطراری جمعیت و ارائه شبیه سازی های آینده نگر از فرآیند تخلیه اضطراری از فضاهای پرجمعیت، به ویژه فضاهای مذهبی، به منظور کمک به تصمیم گیری مدیران در فرایند طراحی تا بهره برداری است. روش روش تحقیق حاضر، ازلحاظ ماهیت، کاربردی و از نوع توصیفی تحلیلی و نتایج آن تبیینی است. در این مقاله، با ابداع چارچوب E&E و با بهره گیری از رویکرد عامل محور جهت شبیه سازی خروج اضطراری جمعیت براساس سناریوهای محتمل، به ارزیابی و تبیین مولفه های موثر بر مدت زمان تخلیه اضطراری جمعیت در شرایط اضطراری پرداخته شده است.  یافته ها فرایند طی شده و شبیه سازی های صورت گرفته، بیانگر آن است که مولفه های وابستگی اجتماعی، وحشت زدگی و تخلیه مرحله ای جمعیت بر مدت زمان تخلیه کامل جمعیت موثرند.  نتیجه گیری با شناسایی مولفه های موثر و محتمل و مدیریت آگاهانه آن ها، از مرحله طراحی تا مرحله بهره برداری امکان کاهش مدت زمان تخلیه جمعیت و درنتیجه کاهش آسیب ها و تلفات انسانی در شرایط اضطراری وجود دارد.

کلیدواژه ها:

Crowd evacuation ، Emergency evacuation ، Agent-based modeling ، تخلیه ایمن جمعیت ، شرایط اضطراری ، مدل سازی مبتنی بر عامل