شناسایی و رتبه بندی توانمندسازهای تاب آوری زنجیره تامین سلامت با تمرکز بر بیمارستان های دولتی

زمینه و هدف رخدادهای اخیر نشان داده است بروز اختلال در زنجیره تامین سلامت، به کمبود تجهیزات پزشکی موردنیاز برای ارائه مراقبت های صحیح به بیماران، ایجاد بحران های درمانی و اجتماعی و افزایش تقاضای غیرعادی خدمات پزشکی منجر می شود. بنابراین، هدف پژوهش حاضر، شناسایی و رتبه بندی توانمندسازهای تاب آوری زنجیره تامین سلامت با تمرکز بر بیمارستان های دولتی است. مرور ادبیات نشان می دهد تاکنون پژوهشی به تحلیل تواتمندسازهای تاب آوری زنجیره سلامت به طور خاص در بیمارستان های دولتی نپرداخته است. روش پژوهش حاضر، کاربردی، با ماهیت توصیفی و ازلحاظ زمانی، مقطعی است که با رویکرد پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش، خبرگان متخصص در حوزه مدیریتی بیمارستان های دولتی شهر اصفهان بود که ۲۰ نفر به عنوان نمونه آماری براساس روش نمونه گیری قضاوتی انتخاب شدند. براساس مرور ادبیات نظام مند، توانمندسازهای تاب آوری زنجیره تامین سلامت، شناسایی و سپس متناسب با بیمارستان های دولتی بومی سازی شدند. درخت تصمیم توانمندسازها در قالب ۴ توانمندساز اصلی قابلیت های ارتجاعی زنجیره تامین، ویژگی های عملیاتی زنجیره تامین، قابلیت های گزارش دهی و قابلیت های شناختی و ۱۱ توانمندساز فرعی ترسیم شد. از پرسش نامه مقایسات زوجی برای گردآوری داده ها استفاده شد. نرخ ناسازگاری پرسش نامه های جمع آوری شده کمتر از ۱/۰ بود که نشان از اعتبار آن ها داشت. برای تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده با روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی، از نرم افزار Expert Choice نسخه ۱۱ استفاده شد. همچنین، برای تحلیل تاثیرات متقابل بین متغیرها از رویکرد ماتریس تاثیرات متقابل و نرم افزار MICMAC نسخه ۵.۳.۰ استفاده شد.  یافته ها نتایج نشان داد به ترتیب قابلیت های ارتجاعی زنجیره تامین، قابلیت گزارش دهی، قابلیت شناختی و ویژگی های عملیاتی زنجیره تامین بر تاب آوری زنجیره تامین سلامت تاثیر دارند. همچنین، چابکی، قابلیت های فناوری اطلاعات و مدیریت ریسک زنجیره تامین به عنوان مهم ترین توانمندسازهای فرعی تعیین شدند. توانمندسازها در ۴ دسته مستقل، خودمختار، وابسته و پیوندی (کلیدی) تقسیم شدند که چابکی، انعطاف پذیری و سرعت در گروه متغیرهای پیوندی قرار گرفتند که نشان از تاثیرگذاری و تاثیرپذیری شدید این توانمندسازها است. نتیجه گیری برای ارتقای تاب آوری زنجیره تامین سلامت با تاکید بر بیمارستان های دولتی، مدیران مربوطه باید به طور جدی به تقویت قابلیت های ارتجاعی (با تمرکز بر چابکی) و گزارش دهی (با تمرکز بر فناوری اطلاعات) زنجیره تامین سلامت اهتمام ورزند. همچنین، ارتقای سطح انعطاف پذیری و سرعت را به صورت بلندمدت و پایدار در برنامه های خود قرار دهند.

کلیدواژه ها:

Resilience ، Healthcare Supply Chain ، Analytical Hierarchy Process ، Cross-Impact Matrix ، تاب آوری ، زنجیره تامین سلامت ، فرایند تحلیل سلسله مراتبی ، ماتریس تاثیرات متقابل