تحلیل و ارزیابی انگاره ذکر ضمیر با مرجع مبهم در کتاب نقد قرآن

ازجمله نشانه های اعجاز قرآن کریم، بلاغت و فصاحت آن است. از صدر اسلام تاکنون، ادیبان بر این باورند که قرآن کریم بزرگ ترین اثر ادبی عرب است که افزون بر اینکه زیور میراث زبان عربی است، به عنوان یک منبع بی نظیر و اصیل در استنباط قواعد ادبی عرب قرار می گیرد. گرچه تحدی قرآن، شاهد بر بطلان انگاره بشری بودن آن بوده و هست؛ اما از آغاز نزول آن تاکنون تلاش های نافرجامی در مصاف با قرآن کریم صورت گرفته است. برخی با اثبات خطا در نوشتار، ضمن عدم وحیانی بودن قرآن، نبوت و وجود خداوند را انکار نموده است. از جمله انگاره خطاهای نوشتاری، ذکر ضمیر با مرجع مبهم است. در این پژوهش سه انگاره ذکر ضمیر با مرجع مبهم، (عنکبوت/۴۷، سجده/ ۲۳، یوسف/ ۴۲) با روش تحلیلی، تطبیقی به صورت کتابخانه ای و با استناد به قواعد ادبی ارزیابی و نقد شد. در بررسی اقوال نحویان و مفسران، پاسخ برتر با وجه رجحان، ذکر تا ضمن اثبات اعجاز قرآن، ادعاهای مذکور نیز باطل گردد. آنچه در این جستار به دست آمد: پندار اشکال کنندگان مبنی بر عدم وحیانی بودن قرآن، ناشی از عدم لحاظ مولفه هایی مانند قواعد ادبی عرب، ازجمله فصاحت و بلاغت، قواعد منطقی، معنای لغوی واژه، قرینه های متصل (سیاق) و منفصل (روایات) است؛ همچنین از وجوه اعجاز قرآن، ضمن بلاغت ایهام، مصون بودن آن از خطاست.

کلیدواژه ها:

انگاره ، کتاب نقد قرآن ، خطاهای نوشتاری ، ضمیر ، مرجع ضمیر