نقش ابراهیم شیخ شاه شروانی در مناسبات شاه اسماعیل صفوی و سلطان سلیم عثمانی (با تکیه بر مجموعه منشآت السلاطین)

سال انتشار: 1403
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 57

فایل این مقاله در 25 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_TUHIS-15-41_006

تاریخ نمایه سازی: 30 فروردین 1404

چکیده مقاله:

هم زمان با فعالیت های قزلباش ها در نخستین سال های تشکیل دولت صفوی، شاهزاده سلیم حاکم یکی از ولایت عثمانی در مجاورت قلمرو صفویه بود. وی از همان ایام، عزمی جدی در مقابله با قزلباشان که در مناطق مختلف عثمانی ایجاد آشوب و دخالت می کردند، داشت. در راستای آن پس از دست یابی به سلطنت نیز، درصدد مقابله جدی با صفویان و قزلباشان برآمد و کار را به نبرد چالدران کشاند. اگرچه پیروزی عثمانیان در جنگ چالدران، ضربه سنگینی به دولت نوپای صفوی وارد ساخت، اما بروز برخی مشکلات و موانع، سلطان سلیم را از ادامه مقابله جویی بیشتر بازداشت. هرچند سلطان سلیم، سال ها بعد نیز درصدد مقابله بیشتر با صفویان بود، اما در این میان فرصت هایی پیش آمد که حاکمان منطقه ای و محلی همجوار مانند شروانشاه ابراهیم شیخ شاه به خاطر حفظ منافع خود یا ایجاد تعادل منطقه ای نقش واسطه صلح و آشتی را میان طرفین ایفا نمایند. درواقع حاکمانی مانند شروانشاه فرصتی برای ردوبدل پیام های آشتی جویانه طرفین شدند. در این راستا مکاتبات سلطان سلیم با حاکم شروان که در مجموعه منشآت السلاطین منعکس شده است، اهمیت خاصی دارد. حال مسئله اصلی پژوهش حاضر این است که در این مقطع، شروانشاه ابراهیم شیخ شاه با کدامین موقعیت و امتیازات، به چنین نقشی در مناسبات عثمانی و صفویان دست یافت وحاصل آن چه شد؟ و اینکه چرا سلطان سلیم به او اعتماد داشت و اجازه چنین مداخله ای را برای او قائل شد؟ این نوشتار با روش و رویکرد توصیفی تحلیلی در پی واکاوی نقش سیاسی و دیپلماتیک ابراهیم شیخ شاه شروانی در تعیین مناسبات صفویان و عثمانیان و روند و دستاورد های آن است.

کلیدواژه ها:

صفوی ، عثمانی ، چالدران ، شروان ، دیپلماسی ، ابراهیم شیخ شاه شروانی

نویسندگان

علی سالاری شادی

دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تهران، ایران

محسن مومنی

دانشیار گروه تاریخ دانشگاه ارومیه، ایران

سینا حسین پور اصل

دانشجوی دکتری تاریخ ایران دوره اسلامی دانشگاه تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • الف) منابع فارسیکتاب هااردبیلی، درویش توکلی بن اسمعیل بزاز (۱۳۷۳). ...
  • اسپناقچی پاشازاده، محمد عارف بن محمد شریف (۱۳۷۹). انقلاب الاسلام ...
  • اولئاریوس، آدام (۱۳۶۳). سفرنامه آدام اولئاریوس، ترجمه احمد بهپور، تهران: ...
  • بارتولد، واسیلی ولادیمیروویچ (۱۳۷۵). جایگاه مناطق اطراف دریای خزر در ...
  • باکیخانوف، عباسقلی آقا قدسی (۱۹۷۰). گلستان ارم، به اهتمام عبدالکریم ...
  • بدلیسی، امیر شرف خان بن شمس الدین (۱۳۷۷). شرفنامه (تاریخ ...
  • بوداق منشی، قزوینی (۱۳۷۸). جواهر الاخبار، تصحیح محسن بهرام نژاد، ...
  • ترکمان، اسکندر بیگ منشی (۱۳۱۴). تاریخ عالم آرای عباسی، تهران: ...
  • جنابدی، میرزا بیگ (۱۳۷۸). روضه الصفویه، به کوشش غلامرضا طباطبایی ...
  • خنجی، فضل الله بن روزبهان (۱۳۸۲). تاریخ عالم آرای امینی، ...
  • خواندمیر، غیاث الدین بن همام الدین (۱۳۸۰). تاریخ حبیب السیر ...
  • خورشاه، بن قباد الحسینی (۱۳۷۹). تاریخ ایلچی نظام شاه، تصحیح ...
  • رئیس نیا، رحیم (۱۳۸۰). تاریخ عمومی منطقه شروان در عهد ...
  • روملو، حسن (۱۳۸۴). احسن التواریخ، تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران: اساطیر ...
  • عالم آرای صفوی (۱۳۵۰). به کوشش یدالله شکری، تهران: بنیاد ...
  • غفاری قزوینی، قاضی احمد (۱۳۴۳). تاریخ جهان آرا، تهران: حافظ ...
  • قزوینی، زکریا بن محمد (۱۳۷۳). آثار البلاد و اخبار العباد، ...
  • قزوینی، یحیی بن عبداللطیف (۱۳۸۶). لب التواریخ، تصحیح هاشم محدث، ...
  • قمی، احمد بن حسین (۱۳۸۳). خلاصه التواریخ، تصحیح احسان اشراقی، ...
  • متی، رودی (۱۳۹۷). ایران در بحران انحطاط صفویه و سقوط ...
  • مستوفی، حمدالله بن ابی بکر (۱۳۸۱). نزهه القلوب، محقق محمد ...
  • منجم باشی، احمد ده ده (۱۳۹۳). تاریخ منجم باشی یا ...
  • منجم، ملا جلال الدین (۱۳۶۶). تاریخ عباسی یا روزنامه ملا ...
  • مینورسکی، ولادیمیر (۱۳۷۵). تاریخ شروان و دربند، ترجمه محسن خادم، ...
  • نویدی شیرازی، خواجه زین العابدین علی عبدی بیگ (۱۳۶۹). تکمله ...
  • واله اصفهانی، محمدیوسف قزوینی (۱۳۷۲). خلد برین (ایران درروزگار صفویان)، ...
  • یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله (۱۳۸۰)، معجم البلدان، ترجمه علی ...
  • عوامل موثر بر همگرایی ترکمانان صوفی آناتولی با صفویان [مقاله ژورنالی]
  • Doi: ۱۰.۲۲۰۳۴/JIIPH.۲۰۲۴.۵۱۴۸۴.۲۳۲ ...
  • خزائلی، علیرضا (۱۳۸۲). صفویان و منطقه شروان بر مبنای روایات ...
  • سالاری شادی، علی (۱۳۸۶). بازتاب جنگ چالدران در تاریخ نگاران ...
  • ب) منابع ترکیکتاب هااولیا چلبی، محمد ظلی بن درویش (۱۳۱۴). ...
  • خیرالله افندی (۱۲۸۲). تاریخ دولت عثمانیه، استانبول: مطبعه عامره ...
  • سامی، شمس الدین (۱۳۱۱). قاموس الاعلام، استانبول: مطبعه مهران ...
  • سعد الدین، افندی (۱۲۷۹). تاج التواریخ، استانبول: دارالطباعه عامره ...
  • شرف، عبدالرحمن (۱۳۱۵). تاریخ دولت عثمانیه، استانبول: مطبعه قره بت ...
  • صولاق زاده، محمد افندی (۱۲۹۸). تاریخ صولاق زاده، استانبول: مطبعه ...
  • فریدون بیگ افندی (۱۲۷۵). مجموعه منشآت السلاطین، استانبول: مطبعه عامره ...
  • لطفی پاشا، بن عبدالمعین (۱۳۴۱). تواریخ آل عثمان، استانبول: مطبعه ...
  • منابع ترکی استانبولیAşurbəyli, Sara (۲۰۰۶), Şirvanşahlar Dövləti, Bakı: Nəşriyyat-Poliqrafiya Evinin ...
  • Əfəndiyev,Oqtay(۲۰۰۷), Azərbaycan Səfəvilər Dövlətı, Bakı:Şərq-QərbGelibolulu,Mustafa Âli (۲۰۱۴), NUSRET-NÂME, Hazırlayan Mustafa ...
  • ج) منابع عربیکتاب هااصطخری، ابراهیم بن محمد (۱۹۲۷). المسالک و ...
  • حدود العالم من المشرق الی المغرب (۱۴۲۳). محقق هادی یوسف، ...
  • مسعودی، علی بن حسین (۱۴۰۹). مروج الذهب و معادن الجوهر، ...
  • نمایش کامل مراجع