تضادهای محلی در بستر فرهنگ و جامعه ایرانی (مورد مطالعه: آیین اوبج در ششتمد خراسان رضوی)

در نیم قرن اخیر یکی از مهم‎ترین پرسش هایی که بخشی از مطالعات روستایی ایران را به خود معطوف داشته، این پرسش بوده است که آیا ایرانیان مشارکت‎گریز هستند یا مشارکت‎گرا. گروهی از پژوهش‎ها، با برجسته سازی تضادهای محلی در جامعه ایرانی، ایرانیان را در کار گروهی و جمعی ناکارآزموده تلقی می‎کنند. در مقابل چنین دیدگاهی، گروهی از پژوهشگران با استناد به شواهد میدانی، از وجوه وفاق آمیز در جامعه روستایی ایران سخن به میان آورده‎اند. در این میان، پژوهش حاضر ضمن پذیرش وجود تضاد در جامعه روستایی ایران، به دنبال پاسخی برای این پرسش است که سازوکارهای فرهنگی چگونه تضاد را در جامعه ایرانی مدیریت و کنترل می‎کنند. در این چارچوب، مطالعه حاضر با بررسی یک آیین مدیریت آب در خراسان، در نظر دارد نشان دهد چگونه تضادها و کشمکش ها در بستر فرهنگ جامعه ایرانی حل وفصل و مدیریت می‎شوند. این موضوع با استفاده از روش شناسی کیفی و ملهم از نگاه نظری مردم شناسی به موضوع تضاد، سازمان‎دهی شده است. یافته‎ها و نتایج پژوهش، آیین مطالعه شده را به مثابه یک موقعیت میانجی در پس وپیش موقعیت‎های سیاسی تحلیل می‎کند. براساس نتایج حاصل از این پژوهش، می توان گفت جامعه ایرانی به رغم تضادها و تنش های محلی و جز آن، به مدد توسل به سازوکارهای فرهنگی و آیینی، در تاریخ انسجام و پایداری اجتماعی خویش را حفظ کرده است.

کلیدواژه ها:

آیین ، مدیریت سنتی آب ، تضاد‎های محلی ، قدرت اجتماعی ، مردم‎شناسی تضاد ، ششتمد