آسیب پذیری معیشت و سازگاری خانوارهای کشاورز استان تهران در مواجهه با تغییر اقلیم: راهبردها و عوامل اثرگذار بر سازگاری

ماهیت فراگیر، تخریب کننده و فقرزای تغییر اقلیم و مخاطرات اقلیمی، آسیب پذیری خانوارهای کشاورز را افزایش داده است اما میزان آسیب پذیری این خانوارها یکسان نمی باشد. به نظر می رسد، پذیرش راهبردهای سازگاری می تواند آسیب پذیری از تغییر اقلیم را کاهش دهد. بنابراین پژوهش پیمایشی حاضر با هدف بررسی میزان آسیب پذیری معیشت خانوارهای کشاورز استان تهران، نحوه سازگاری آنان با مخاطرات اقلیمی و نیز شناسایی عوامل اثرگذار بر سازگاری با تغییر اقلیم انجام گردید. داده ها با استفاده از ابزار پرسشنامه و به روش نمونه گیری طبقه ای چند مرحله ای (n=۳۵۰) گردآوری شدند. برای بررسی میزان آسیب پذیری معیشت و شناسایی عوامل اثرگذار بر سازگاری کشاورزان با تغییر اقلیم به ترتیب از چارچوب معیشت پایدار و مدل سازگاری پیشگیرانه اختصاصی نسبت به تغییر اقلیم بهره گرفته شد. یافته ها نشان داد که خانوارهای کشاورز از نظر میزان آسیب پذیری از تغییر اقلیم به دو گروه دارای آسیب پذیری شدید و متوسط تقسیم می شوند. خانوارهای کشاورز برای سازگاری با تغییر اقلیم، مجموعه ای از راهبردهای مدیریت زراعی، آب، خاک، دام و معیشت را مورداستفاده قرار داده بودند، اما بهره گیری خانوارهای دارای آسیب پذیری شدید از راهبردهای مدیریت آب کمتر از خانوارهای دارای آسیب پذیری متوسط بود. قصد سازگاری، ویژگی های مزرعه، خودکارآمدی درک شده، مواجهه با تغییر اقلیم و اثربخشی سازگاری مهم ترین عوامل اثرگذار بر رفتار سازگاری کشاورزان با تغییر اقلیم بودند.

کلیدواژه ها:

آسیب پذیری ، راهبرد سازگاری ، مخاطرات اقلیمی ، چارچوب معیشت پایدار ، مدل سازگاری پیشگیرانه اختصاصی نسبت به تغییر اقلیم ، تهران