بررسی اثرات تغییر اقلیم بر رواناب رودخانه و ارائه راهکارهای سازگاری با اثرات آن (مطالعه موردی: حوزه آبریز تویسرکان همدان)

تغییر اقلیم علاوه بر تاثیر مستقیم بر عوامل اقلیمی، به صورت غیر مستقیم بر اقتصاد، اجتماع، کشاورزی و ... تاثیر گذار می باشد و پیامدهایی چون سیل، خشکسالی، مهاجرت، فقر و ... را به همراه دارد. بنابراین بررسی این موضوع برای تعیین سازوکارهای لازم و آمادگی بیشتر جهت مقابله و کاهش نتایج منفی حاصل از پدیده تغییر اقلیم ضروری به نظر می رسد. به علت اهمیت پدیده تغییر اقلیم بر منابع آب به رودخانه ها، بررسی رفتار رودخانه ویژه میزان آبدهی آندر دوره های آتی تحت تاثیر پدیده تغییر اقلیمجهت مدیریت منابع آب و ارائه راهکارهای سازگاری با تغییر اقلیم مفید و ضروری می باشد. هدف از تحقیق حاضر بررسی اثرات تغییر اقلیم بر رواناب حوزه آبخیز تویسرکان و ارائه راهکار مناسب جهت کاهش اثرات این تغییرات می باشد. به این منظور ابتدا داده های هیدرومتری، هواشناسی و اطلاعات مربوط به ویژگی های خاکشناسی و توپوگرافی منطقه،جمع آوری شد. با استفاده از الگوریتم احتساب رطوبت خاک، مدل پیوسته بارش رواناب برای هر یک از زیر حوزه های بالادست دشت تویسرکان اجرا گردید.سپس با استفاده از ۱۵ مدل گردش عمومی جو و مدل LARS-WG و با استفاده از تابع توزیع بتا، مقدار بارش تحت دو سناریوی A۱B و B۱ شبیه سازی گردید. مدل بارش رواناب با استفاده از مقادیر بارش دوره های آتی اجرا و حجم رواناب خروجی در هر یک از زیر حوزه های در دوره آتی ۲۰۳۰-۲۰۱۱ ارائه گردید. در نهایت با فرض افزایش ۱۰% بارش در اثر تکنیک بارورسازی ابر مقدار رواناب رودخانه مورد محاسبه قرار گرفت. نتایج نشان داد که در اثر کاهش بارش ناشی از تغییرات اقلیمی حجم رواناب خروجی هر یک از زیرحوزه های کاهش خواهد یافت به طوریکه از ۵/۴۰ میلیون مترمکعب در دوره پایه به ۹/۳۴ و ۸/۳۵ میلیون مترمکعب در دوره آتی تحت سناریوی های A۱B و B۱ خواهد رسید. همچنین نتایج نشان داد که در اثر افزایش ۱۰% بارش ناشی از بارورسازی ابرها، حدود ۲ میلیون مترمکعب حجم رواناب کاهش یافته در اثر تغییر اقلیم جبران خواهد شد.

کلیدواژه ها:

climate change ، rivaer runoff ، cloud seeding ، تغییر اقلیم ، رواناب رودخانه ، باروری ابرها