پهنهبندی خطر فروچاله در شهر تهران براساس عوامل چندگانه با روش نسبت فراوانی

در سالهای اخیر نرخ رخداد فروچاله در شهرهای بزرگ دنیا، از جمله شهر تهران رو به افزایش گزارش شده است. بطوریکه رخداد فروچاله در مناطق شهری منجر به خسارات مالی قابل توجهی بر زیرساخت های شهری و در مواردی منجر به اختلال در نظام حمل و نقل عمومی شده است. با وجود مشابهت ظاهری شکل فروچاله در نقاط مختلف دنیا، عوامل رخداد آنها متفاوت است. این عوامل در دو دسته طبیعی و یا انسان-ساخت طبقه بندی میشوند. در پژوهش حاضر، نقشه پهنه بندی فروچاله برای مناطق ۲۲ گانه شهر تهران در ۵ سطح خطر مختلف ارائه شده است. ویژگی جدید این پهنهبندی نسبت به پهنهبندیهای مشابه برای خطر فروچاله آن است که تعداد عوامل بسیار زیادی در شهر تهران در تشکیل فروچاله نقش دارند. از جمله این عوامل میتوان به وجود میلهها و مسیرهای قنوات، کانالهای زیرسطح ی انتقال آب و فاضلاب، شبکه انتقال آب شهری، تونلهای مترو، ضخامت خاک دستی و دانهبندی خاک اشاره کرد. مجموعا ۱۴ عامل اصلی برای رخداد فروچاله در شهر تهران شناسایی شدند. جهت پهنهبندی مراحل ذیل طی گردید: (i) جمعآوری اطلاعات ۳۸۸ فروچاله رخداده در شهر تهران، (ii) شناسایی ۱۴ عامل موثر بر فروچاله در مناطق ۲۲ گانه شهر تهران، (iii) پهنهبندی شهر تهران براساس وزندهی به ۱۴ عامل موثر، (iv) استفاده از ۷۰% دادهها برای پهنهبندی براساس روش نسبت فراوانی (Frequency Ratio)، (v) صحتسنجی روشها با دادههای موجود و برگزیدن پهنهبندی برتر. مزیت روش نسبت فراوانی آن است که وزن هر الیه اطلاعاتی و زیرالیههای آن را مستقیما با استفاده از دادههای فروچالههای پیشین محاسبه میکند.

کلیدواژه ها:

پهنهبندی ، خطر فروچاله ، شهر تهران ، عوامل چندگانه ، روش نسبت فراوانی